Ευρωπαϊκά πρότυπα και Εργκένεκον

Οι πρόσφατες συλλήψεις στην Τουρκία για την «υπόθεση Εργκένεκον» έχουν ανεβάσει το πολιτικό θερμόμετρο, επιβεβαιώνοντας ότι το καλοκαίρι θα είναι θερμό. Η νέα αυτή σειρά συλλήψεων, η έκτη για την ίδια υπόθεση, ήταν βέβαιο ότι θα δίχαζε την κοινή γνώμη.

Οι συλλήψεις αυτές να είναι άραγε μια ένδειξη ότι όσοι προσπαθούν να παρακάμψουν τους ψηφοφόρους, όποιοι κι αν είναι, δεν βρίσκονται πια στο απυρόβλητο; Η συνιστούν απλώς αντίποινα σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι πολιτικού πινγκ πονγκ, όπως ισχυρίζονται οι αντίπαλοι της κυβέρνησης Ερντογάν;

Η σημασία της σύλληψης των δύο απόστρατων στρατηγών δεν χρειάζεται να υπογραμμιστεί, γράφει η Νικόλ Ποπ στην εφημερίδα «Ζαμάν».

Σημαντικό όμως είναι επίσης ότι μεταξύ των συλληφθέντων βρίσκονται και δημοσιογράφοι. Σε ποιο σημείο ένας δημοσιογράφος ή ένας σχολιαστής διασχίζει τη γραμμή ανάμεσα στην έκφραση μιας γνώμης και στη συνεργασία με παράνομες οργανώσεις για κάποιους πολιτικούς σκοπούς;

Καθώς οι απόψεις διαφέρουν και οι αντικειμενικές πηγές πληροφόρησης είναι λιγοστές, οι πολίτες δεν ξέρουν ποιον να πιστέψουν. Ίσως μια μέρα να θυμούνται οι Τούρκοι αυτή την περίοδο ως σημείο καμπής στη σύγχρονη ιστορία τους και να τη μελετούν στο Πανεπιστήμιο. Προς το παρόν, πάντως, η κοινή γνώμη πρέπει να αρκεστεί σε σχόλια περισσότερο ή λιγότερο στρατευμένα.

Η σύγχυση δεν περιορίζεται στην τέταρτη εξουσία. Η δικαστική εξουσία, που θα έπρεπε να είναι ο εγγυητής οποιουδήποτε δημοκρατικού συστήματος, έχει βυθιστεί σε μια οξεία και επικίνδυνη πόλωση. Πώς είναι δυνατόν το ίδιο δικαστικό σύστημα να συντάσσει τόσο το κατηγορητήριο εναντίον του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης όσο και το κατηγορητήριο για την υπόθεση Εργκένεκον, που λέγεται ότι αποτελείται από 2.000 σελίδες;

Οι πραξικοπηματίες επωφελούνταν ανέκαθεν από περιόδους αναταραχής. Υπάρχει κατά συνέπεια επείγουσα ανάγκη να ξεκαθαριστούν τα πράγματα. Οι ανακριτές στην υπόθεση Εργκένεκον πρέπει να αποκαλύψουν τις ακριβείς κατηγορίες που βαραίνουν όσους έχουν συλληφθεί. Και το κυβερνών κόμμα πρέπει να εργαστεί για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του. Αν χειριστεί την υπόθεση Εργκένεκον με ορθό τρόπο, θα ανοίξει ο δρόμος για ένα πιο δημοκρατικό σύστημα όπου κανείς δεν θα βρίσκεται υπεράνω του νόμου.

Όπως γράφουν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», το αίτημα για κλείσιμο του κυβερνώντος κόμματος και η υπόθεση Εργκένεκον δεν αποτελούν απλώς άλλο ένα στάδιο στη μακρά μάχη μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών. Ο στρατός είναι ο πιο ισχυρός και πιο σημαντικός θεσμός της Τουρκίας, αλλά δεν είναι μονολιθικός. Και αυτή την εποχή βρίσκεται σε άμυνα. Μια μερίδα στρατηγών εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τη συμβίωση του Γενικού Επιτελείου με την κυβέρνηση. «Οι συλλήψεις αυτές μπορεί να αποτελούν μια συντονισμένη προσπάθεια της κυβέρνησης και του Γενικού Επιτελείου να προχωρήσουν σε μια εκκαθάριση του στρατού», τονίζει ο Σολί Οζέλ, από το Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης.

Διπλωμάτες και αναλυτές επισημαίνουν ότι ο στρατός είναι δυσαρεστημένος με την απαίτηση των Ευρωπαίων να εκσυγχρονιστεί. Σύμφωνα με τον Ιχσάν Νταγκί, που διδάσκει στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Μέσης Ανατολής, οι ενταξιακές συνομιλίες θα μειώσουν την εξουσία του στρατού. Και αυτός μπορεί να είναι ένας λόγος που μερικοί απόστρατοι στρατηγοί είναι αποφασισμένοι να υπονομεύσουν αυτή τη διαδικασία.