Το φως γνωρίζει όλη την εξέλιξη του Σύμπαντος

(Για να χαλαρώσουμε λίγο από τα οικονομικά άρθρα ..... λίγο επιστήμη)

Η αίθουσα γέμισε, τα φώτα χαμήλωσαν και μια σιγανή φωνή ξεκίνησε την αφήγηση: «Γεννήθηκα πριν από αιώνες αιώνων, σε έναν Χώρο όπου δεν υπήρχε χώρος, και σε έναν Χρόνο όπου δεν υπήρχε χρόνος. Με ένα περίεργο ωστόσο τρόπο, αισθάνομαι ότι προϋπήρχα της γενέσεώς μου. Κι ενώ από τότε όλα έχουν αλλάξει, εγώ αισθάνομαι ότι τίποτε δεν αλλάζει. Η παρουσία μου μετρά το αιώνιο».

Ήταν η φωνή του καθηγητή Φυσικής Γιώργου Γραμματικάκη που βρέθηκε στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου, για να μας μεταφέρει τη συνομιλία του με το «Φως», το αρχέγονο φως που υπάρχει στο Σύμπαν από την αρχή της δημιουργίας του και βρίσκεται παντού, αφηγώντας κομμάτια από το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Η Αυτοβιογραφία του Φωτός».

Με τη βοήθεια των μουσικών David Lynch, Γιώτη Κιουρτσόγλου και Οδυσσέα Γραμματικάκη -αλλά και της ηθοποιού Λυδίας Φωτοπούλου- ο κ. Γραμματικάκης «ταξίδεψε» το κοινό στο χώρο που έγινε η κουβέντα του συγγραφέα και του μετέφερε με τον καλύτερο τρόπο την «αύρα» αυτής της συνάντησης.

Το «αρχέγονο Φως» αφηγήθηκε τα όσα θαυμαστά είδε και έζησε από τη γέννηση του Σύμπαντος μέχρι την εξέλιξη του σε δισεκατομμύρια άστρα και γαλαξίες. Περιέγραψε την εμφάνιση της Γης, του ανθρώπου και την κυριαρχία του πάνω στον πλανήτη και την εξέλιξη της επιστήμης που οδήγησε και στη δική του εντυπωσιακή ανακάλυψη.

Όσο για το ποιος ήταν ο δημιουργός του και παράλληλα και του Σύμπαντος, το Φως δεν θέλει να αποκαλύψει τα μυστικά του, λέγοντας: «Δεν αξίζει άλλωστε να συζητά κανείς για πράγματα -την γένεσή μου και την γένεση του Κόσμου- που προκαλούσαν ανέκαθεν διαμάχες», ενώ για τη δική του θέση στο Σύμπαν είναι ξεκάθαρο: «Αυτό που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου είναι ότι η παρουσία μου έμοιαζε πάντοτε πρωταρχική: στους μύθους ή σε ό,τι ονομάζεται επιστήμη, στα έργα των θνητών αλλά και στις θρησκείες, το φως έπαιζε πάντοτε ρόλο ιδιαίτερο. Κατά καιρούς πολλοί διερωτήθηκαν για τη φύση του, και άλλοι πάλι έμειναν απλώς στο θαυμασμό και την αποδοχή...».

Ακούγοντας τα λόγια του Φωτός από τον καθηγητή, γεννιούνται συνεχώς ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις, δημιουργείται η θέληση να «κλέψεις» κάποια από τα μυστικά της συνομιλίας του κ. Γραμματικάκη με το Φως και να ρωτήσεις τον ίδιο τον καθηγητή τις απόψεις του για τη λειτουργία και τη συμμετοχή του φωτός στο Σύμπαν μας.

Μπροστά στην αιωνιότητα του φωτός, ποια πρέπει να είναι η σκέψη του ανθρώπου απέναντι στη σημαντικότητα της στιγμής;

Ο άνθρωπος έχει ήδη πειστεί για την ασημαντότητά του στο Σύμπαν. Έχει όμως ταυτόχρονα πειστεί ότι το μόνο που μπορεί να διασώσει τον ίδιο -αλλά και τον πλανήτη που υποφέρει από τον άνθρωπο- είναι η αλληλεγγύη. Αλληλεγγύη προς τον άλλο άνθρωπο και προς τον ίδιο τον πλανήτη, που φυσικά καθήκον όλων μας είναι να επιβιώσει.

Πως κρίνετε το συσχετισμό που υπάρχει ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι με το καλό και το κακό;

Είναι ένας προαιώνιος διαχωρισμός. Στην ουσία δεν είναι ποτέ πραγματικός διαχωρισμός γιατί η επιστήμη -η Φυσική- ξέρει ότι και μέσα στο σκότος υπάρχει πάντοτε φως, υπάρχουν φωτόνια.

Στην πραγματικότητα είναι μια αέναη πάλη του φωτός με το σκότος και το καθήκον του ανθρώπου, του φωτισμένου ανθρώπου, είναι να προσπαθεί πάντα να υπερισχύει το φως.

Τι γνωρίζει το φως για τη δημιουργία και την εξέλιξη του Σύμπαντος;

Το φως είναι η μόνη οντότητα στη φύση -και θέλω να το υπογραμμίσω αυτό- που υπάρχει από την αρχή του Σύμπαντος. Η θρησκευτική φράση «εν αρχή είναι το φως» δεν είναι καθόλου μακριά από την αλήθεια.

Το φως, λοιπόν, παρακολουθεί το Σύμπαν σε όλη την εξέλιξή του και είναι αυτό που αποκάλυψε στην επιστήμη τις μεγάλες στιγμές του Σύμπαντος. Δηλαδή τη διαστολή του Σύμπαντος, την απομάκρυνση των Γαλαξιών αλλά και το περίφημο «αρχέγονο φως» που πάλευε με τα στοιχεία της ύλης τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας και κάποια στιγμή απελευθερώθηκε και φτάνει ως εμάς σήμερα.

Με αυτή την έννοια το φως είναι γύρω μας, παντού και είναι ο μόνος αψευδής μάρτυρας των 13 δισεκατομμυρίων χρόνων της εξελίξεως του Σύμπαντος.

Η «τυχαία» ανακάλυψη του αρχέγονου Φωτός

Η ανακάλυψη του αρχέγονου Φωτός έγινε το 1965 από τους Arno Penzias και Robert Wilson στα εργαστήρια Bell στο Νιου Τζέρσεϊ. Ήταν η σημαντικότερη ανακάλυψη της εποχής αλλά παράλληλα ήταν και από τις πιο… τυχερές.

Εκείνη την εποχή οι δύο Αμερικανοί φυσικοί ασχολούνταν με μετρήσεις ραδιοκυμάτων στο Γαλαξία μας χρησιμοποιώντας μια ευαίσθητη κεραία ραδιοκυμάτων η οποία λάμβανε σήματα από ένα τεχνητό δορυφόρο.

Μελετώντας τα αποτελέσματά τους, εντόπισαν μια ακτινοβολία με μεγάλο μήκος κύματος ισοδύναμη με την ένταση ακτινοβολίας μέλανος σώματος θερμοκρασίας 3 Κ και αρχικά νόμισαν ότι υπήρχε κάποιο λάθος στη συσκευή που χρησιμοποιούσαν -μέχρι και κάποια πουλιά που είχαν κάνει εκεί τη φωλιά τους την «πλήρωσαν».

Στη συνέχεια, κοιτώντας πως αυτή η ακτινοβολία παρέμενε σταθερή κατά τη διάρκεια της μέρας και της νύχτας και ασχέτως με ποια κατεύθυνση είχε η κεραία επικοινώνησαν με την επιστημονική ομάδα του Princenton (που ασχολούνταν από το 1964 με την πιθανότητα ύπαρξης ακτινοβολίας-κατάλοιπο του Big Bang) και έφτασαν στο συμπέρασμα πως η «ενοχλητική» ακτινοβολία προερχόταν από τη Μεγάλη Έκρηξη.