Σε ποιον ανήκει η Σελήνη ?

Η Σελήνη δεν είναι κανενός, προς το παρόν τουλάχιστον, είναι η απάντηση στο «καυτό» αυτό ερώτημα, το οποίο επανήλθε στο προσκήνιο μετά το βομβαρδισμό της Σελήνης με δύο διαστημόπλοια της NASA την περασμένη εβδομάδα, προκειμένου να εξακριβωθεί η ύπαρξη νερού και άλλων στοιχείων.

Το διάστημα 2007-2011 έχουν πραγματοποιηθεί και προγραμματιστεί συνολικά οκτώ αποστολές στη Σελήνη, μία από την Ιαπωνία, δύο από την Κίνα, μία από την Ινδία, μία από τη Ρωσία και τρεις από τις ΗΠΑ. Η «συνάθροιση» των υπερδυνάμεων στη Σελήνη δημιουργεί υποψίες σχετικά με τις βλέψεις τους και υποδεικνύει ότι η στιγμή που ο άνθρωπος θα αξιοποιήσει το δορυφόρο της Γης δεν βρίσκεται πολύ μακριά.

Τα Ηνωμένα Έθνη επιχείρησαν τη δεκαετία του 1990 να δημιουργήσουν ένα θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τη Σελήνη καταρτίζοντας τη Συνθήκη της Σελήνης (Lunar Treaty) –η οποία, ωστόσο, δεν έχει υπογραφεί από τις «διαστημικές υπερδυνάμεις». Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μέχρι στιγμής νομικό πλαίσιο που να προστατεύει τη Σελήνη από τις «ορέξεις» των ισχυρών.

Η ιστορία έχει δείξει ότι το πρώτο βήμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η αποίκηση –χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ανταρκτική, με τη Νορβηγία και τη Βρετανία να διεκδικούν σήμερα το ένα έκτο αυτής έκαστη, βασιζόμενες στις αποστολές των εξερευνητών Άμουντσεν και Σκοτ.

«Αυτοί που θα κατακτήσουν πρώτοι τη Σελήνη θα είναι οι πλέον κερδισμένοι», είχε δηλώσει στο BBC ο Ουγιάνγκ Ζιγουάν, κορυφαίος κινέζος οικονομολόγος ειδικός στα εξερευνητικά προγράμματα στη Σελήνη.

Τις «ορέξεις» αυτές των κρατών μπορούν να αξιοποιήσουν οι επιστήμονες ζητώντας ολοένα υψηλότερους προϋπολογισμούς για τα διαστημικά προγράμματα. Πρόκειται για ένα χρονοβόρο και ακριβό παιχνίδι, αλλά πολλοί είναι αυτό που φαίνονται πρόθυμοι να το παίξουν.

Πηγή: NewScientist

Μαύρη τρύπα "τσέπης"

Για πρώτη φορά στον κόσμο, κινέζοι επιστήμονες δημιούργησαν πάνω στη Γη μια ηλεκτρομαγνητική μαύρη τρύπα «τσέπης», διαμέτρου μόλις 22 εκατοστών, η οποία ρουφά το γύρω φως και το μετατρέπει σε θερμότητα.

Η συσκευή, που προς το παρόν λειτουργεί σε συχνότητες μικροκυμάτων, δηλαδή μόνο με αόρατο φως, μπορεί σύντομα να επεκταθεί έτσι ώστε να παγιδεύει και το ορατό φως, κάτι που θα οδηγούσε πιθανώς σε ένα νέο τρόπο αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού.

Οι μαύρες τρύπες στο σύμπαν είναι ασφαλώς γιγάντιες. Αυτή που βρίσκεται στο κέντρο του δικού μας γαλαξία έχει υπολογιστεί ότι έχει μάζα περίπου 3,6 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του ήλιου μας.

Η τεχνητή μαύρη τρύπα «τσέπης» μιμείται τις ιδιότητες της κοσμολογικής μαύρης τρύπας, η έντονη βαρύτητα της οποίας κάμπτει τον περιβάλλοντα χωρο-χρόνο ρουφώντας την πέριξ ύλη.

Η αρχική ιδέα προτάθηκε φέτος από τους Εβγκένι Ναριμάνοφ και Αλεξάντερ Κιλντίσεφ του πανεπιστημίου Περντιού των ΗΠΑ. Οι δύο επιστήμονες υποστήριξαν ότι είναι δυνατό να κατασκευαστεί μια συσκευή που να καμπυλώνει το φως προς το κέντρο της, ρουφώντας το με παρόμοιο τρόπο.

Την ιδέα ανέλαβαν πολύ γρήγορα να υλοποιήσουν οι Τιε Τζουν Κούι και Τσιανγκ Τσινγκ του Νοτιοανατολικού Πανεπιστημίου του Ναντζίνγκ στην Κίνα. Η συσκευή που έφτιαξαν αποτελείται από 60 ομόκεντρες δακτυλιοειδείς λωρίδες «μετα-υλικών» (τα οποία έχουν στο παρελθόν χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθούν οι λεγόμενοι "μανδύες αορατότητας") που αποτελούν ένα είδος μεταλλικών «ηλεκτρομαγνητικών αντηχείων».

Όταν ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα πέφτει στη συσκευή, παγιδεύεται, όχι από τη βαρύτητά της, όπως συμβαίνει στις κοσμολογικές μαύρες τρύπες, αλλά από τα ηλεκτρομαγνητικά αντηχεία που επηρεάζουν τα ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία του κύματος. Έτσι το κύμα καθοδηγείται προς τον πυρήνα της «μαύρης τρύπας», απ’ όπου και απορροφάται.

Το κύμα δεν ξαναβγαίνει ποτέ από τη «μαύρη τρύπα», καθώς το αόρατο φως που απορροφάται, μετατρέπεται σε θερμότητα.

Η επέκταση της συσκευής, ώστε να απορροφά και το ορατό φως, θα είναι πιο δύσκολη, καθώς τα μήκη κύματος του ορατού φωτός είναι πολύ μικρότερα απ’ αυτά των μικροκυμάτων, με συνέπεια να πρέπει και η συσκευή να γίνει πολύ πιο μικρή. Οι κινέζοι επιστήμονες πάντως, δήλωσαν αισιόδοξοι ότι μπορούν να το κάνουν, ίσως μάλιστα μέχρι το τέλος του 2009.

Μια τέτοια συσκευή, αν όντως κατασκευαστεί, μεταξύ άλλων, θα μπορούσε να συλλέγει την ηλιακή ενέργεια σε μέρη όπου η ηλιακή ακτινοβολία είναι πολύ διάχυτη για να εστιαστεί σε μια ηλιακή κυψέλη.

Η ανακάλυψη παρουσιάστηκε στο περιοδικό εφαρμοσμένης φυσικής “Applied Physics Letters”, σύμφωνα με τo “New Scientist” και το “Nature”.

Αγοράστε υπεύθυνα με επίγνωση

Γιατί αυτό το φρούτο είναι τόσο φθηνό?
Τι κρύβεται πίσω από τα προϊόντα που αγοράζουμε?


Τα μέλη της εκστρατείας "Αγοράζετε Υπεύθυνα" ζητούν από τους καταναλωτές να προβληματίζονται και να ενημερώνονται για τα τρόφιμα και τα αγαθά που αγοράζουν γιατί άθελα τους συμβάλλουν σε ένα σύγχρονο τρόπο δουλείας και αναγκαστικής εργασίας με τις αγορές τους.

Η τηλεοπτική διαφημιστική εκστρατεία ....


" Αγοράστε Υπεύθυνα" (Buy Responsibly) η οποία θα προβληθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη, παρουσιάζει υπό εκμετάλλευση εργαζόμενους να έχουν παγιδευτεί κάτω από ένα αναποδογυρισμένο καροτσάκι αγορών.

" Βρίσκονται εδώ για να συλλέξουν τις τομάτες που εμείς αγοράζουμε καθημερινά", αναφέρει το μήνυμα διάρκειας 30 δευτερολέπτων δείχνοντας τους παγιδευμένους ανθρώπους.

Λαθρομετανάστες και εργάτες που τους εκμεταλλεύονται παρέχουν φτηνή εργασία στις κατασκευές, στη γεωργία, στην αλιεία, στην υφαντουργία και σε άλλους τομείς της παραγωγής τα προϊόντα της οποίας καταλήγουν στις προθήκες των καταστημάτων των πλουσίων χωρών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης για τη Μετανάστευση (ΙΟΜ).

"Συλλέγουν γεωργικά προϊόντα ή παράγουν καταναλωτικά αγαθά που όλοι εμείς πηγαίνουμε να αγοράσουμε" δηλώνει ο Ρίτσαρντ Ντάνζιγκερ, επικεφαλής του προγράμματος κατά της παράνομης διακίνησης εργατών του ΙΟΜ .

" Δεν ζητάμε από τους καταναλωτές να μποϊκοτάρουν κάποια συγκεκριμένη εταιρία παραγωγής ή κάποια αλυσίδα καταστημάτων ή σουπερμάρκετ. Απλά ζητάμε από το κοινό να ανακαλύψει τί κρύβεται πίσω από τα προϊόντα που αγοράζει, ζητάμε από τον κόσμο να αγοράζει με υπευθυνότητα", δήλωσε ο ίδιος μιλώντας στην ενημέρωση του τύπου στη Γενεύη όπου εδρεύει ο ΙΟΜ.

Περίπου 12,3 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον Κόσμο βρίσκονται σε συνθήκες αναγκαστικής εργασίας ή κακώς αμειβόμενης ή παρέχουν αναγκαστικές σεξουαλικές υπηρεσίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Μετανάστευσης.

Όποιος καταναλωτής επιθυμεί να ενημερωθεί περισσότερο για το πώς μπορεί να συνδράμει ή να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων ή περισσότερα στοιχεία για την εκστρατεία " Αγοράζετε Υπεύθυνα" μπορεί να απευθυνθεί στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.buyresponsibly.org.

Ενέργεια από φυτική και αιολική προέλευση.

Φανταστείτε μια "μίνι" μονάδα παραγωγής ενέργειας, που κινείται από ...χωράφι σε χωράφι συγκεντρώνοντας πρώτη ύλη για να τη μετατρέψει επιτόπου σε ...κιλοβάτ. Ή ένα πλωτό πάρκο ανεμογεννητριών στη μέση του Αιγαίου Πελάγους, που τροφοδοτεί με ενέργεια από τον Αίολο νησιά μας!..... ή ακόμη και το πιο προχωρημένο να γίνουν οι βραχονησίδες μας στο Αιγαίο οι "μπαταρίες" του ενεργειακού μας ελλείματος.

Μπορεί οι παραπάνω εικόνες να θυμίζουν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα στην Ελλάδα μετά το 2015 , καθώς έχουν μπει ήδη στην αφετηρία, είτε ως ερευνητικά έργα είτε ως λεπτομερή σχέδια -επί χάρτου προς το παρόν, αλλά εφαρμόσιμα.

Ηδη, οι πρώτες κινητές μονάδες (αντιδραστήρες) παραγωγής θερμικής ενέργειας από βιομάζα με αεροποίηση, ισχύος 5 KW, δοκίμασαν τις "αντοχές" τους στα εργαστήρια του ΑΠΘ, ενώ τώρα ξεκίνησε η έρευνα για μία μεγαλύτερη (25 KW), στο πλαίσιο του έργου SMART-CHP του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE.

«Έστω μία μονάδα ‘’επίδειξης’’ θα είναι έτοιμη το 2012, ώστε ακολούθως να γίνει πιο μαζική παραγωγή, αναλόγως του ενδιαφέροντος που θα επιδειχθεί», επεσήμανε η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Αναστασία Ζαμπανιώτου, στο περιθώριο συνεδρίου που διοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), η γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα και το γαλλικό προξενείο.

Όπως εξήγησε κατά την εισήγησή της στην εκδήλωση, οι μονάδες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα με αεροποίηση πρέπει να είναι μεγάλου μεγέθους για να είναι οικονομικά βιώσιμες και αποδοτικές. Ωστόσο, στην περίπτωση χωρών όπως η Ελλάδα, όπου "η πρώτη ύλη είναι αποκεντρωμένη σε διάφορα σημεία", μια μεγάλη κεντρική μονάδα θα είχε ασύμφορα υψηλό κόστος αποθήκευσης και μεταφοράς.

"Έτσι αποφασίσαμε να σχεδιάσουμε μια μικρή κινητή μονάδα που θα πηγαίνει ακόμη και στο χωράφι", σημείωσε, διευκρινίζοντας ότι οι ερευνητές δεν θα σταματήσουν στα 25 KW, αλλά στοχεύουν σε μονάδες μεγαλύτερης ισχύος. Πυρηνόξυλο (παραπροϊόν της ελιάς), υπολείμματα βάμβακος, αγριοαγκινάρα, καλαμιές και άλλα παραπροϊόντα μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τις μονάδες, σύμφωνα με την κα Ζαμπανιώτου, που διευκρίνισε ότι στο έργο συμμετέχουν ακόμη εταιρίες, δήμοι και η περιφέρεια δυτικής Μακεδονίας.

"Αν καταφέρναμε να αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα αγροτικά παραπροϊόντα στη Μακεδονία και τις υπόλοιπες αγροτικές περιοχές, τότε θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε το 10% της ενέργειας που χρησιμοποιούμε σήμερα με ενέργεια από βιομάζα", σημείωσε η κα Ζαμπανιώτου.

Πλωτές ανεμογεννήτριες μεσοπέλαγα στο Αιγαίο

Στις παγωμένες θάλασσες της Νορβηγίας, κοντά στις ακτές, ο πανύψηλος άξονας μιας ανεμογεννήτριας, ύψους 65 μέτρων, τραβάει αμέσως το βλέμμα. Η βάση της μισοκρύβεται από τα κύματα: είναι η πρώτη πλωτή ανεμογεννήτρια σε εμπορική εφαρμογή και μπορεί να παράγει ενέργεια 2,3 MW. Κι αν οι νορβηγικοί άνεμοι μπορούν να αποδώσουν στο μέλλον ακόμη περισσότερη ενέργεια μέσω πλωτών ανεμογεννητριών, τα μελτέμια του Αιγαίου σίγουρα μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ενεργειακή τροδοφοσία της Ελλάδας.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Γιάννη Αγαπητίδη, το σχέδιο πάνω στο οποίο δουλεύει το κέντρο διερευνά την εγκατάσταση πλωτών γεννητριών μεσοπέλαγα του Αιγαίου. Φυσικά, το όλο εγχείρημα είναι σύνθετο και παρουσιάζει σημαντικές τεχνικές δυσκολίες -από τα φυσικά φαινόμενα μέχρι το κόστος μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας- αλλά η υλοποίησή του δεν βρίσκεται χρονικά τόσο μακριά όσο θα φανταζόταν κάποιος. "Πιστεύω ότι μετά το 2015 θα μπορούμε να δούμε κάτι τέτοιο", σημείωσε ο κ.Αγαπητίδης. Πρόσθεσε ότι, αν οι πλωτές ανεμογεννήτριες γίνουν, η συνεισφορά τους στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ελλάδας θα είναι αρκετά σημαντική.

Πάντως, οι πλωτές ανεμογεννήτριες δεν είναι η μόνη εξέλιξη που κομίζει η επόμενη δεκαετία σε επίπεδο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Οπως τόνισε στο συνέδριο ο κ.Αγαπητίδης, μέχρι το 2020, τα φωτοβολταϊκά συστήματα (PV) θα έχουν προχωρήσει τόσο τεχνολογικά, ώστε ένα πάνελ θα παράγει μέχρι και 30 φορές την ενέργεια που δαπανήθηκε για την κατασκευή του! Στην επόμενη δεκαετία θα δούμε πιθανότατα "φωτοβολταϊκά τρίτης γενιάς, ακόμη και από οργανικά υλικά"!

Δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξυλεύεται ...μηδέ εξαιρουμένων των όχι και τόσο φανατικών

Ολες αυτές τις μέρες αισθάνομαι την ανάγκη και την υποχρέωση να εκφράσω σεβασμό και συμπάθεια στον υπό παραίτηση πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, τον κ. Κώστα Καραμανλή. Οχι γιατί έχει κάποια σημασία, καμιά απολύτως. Ως πολίτης αισθάνομαι την ανάγκη και την υποχρέωση να εκφρασθώ δημόσια.

Νομίζω ότι δεν είμαι ο μόνος που αισθάνεται έτσι, αλλά και πολλοί άλλοι, πολιτικοί οπαδοί και αντίπαλοι του Κώστα Καραμανλή. Είναι πρώτα οι ορατές και αδιόρατες εκφράσεις και χειρονομίες, τα ρητά και τα άρρητα του πολιτικού κόσμου στο σύνολο, ο σιωπηλός σεβασμός στο πέρασμά του, όπως μερικές στιγμές συμβαίνει όταν το πλήθος παραμερίζει και ανοίγει δρόμο για να περάσει ο ένας που αποχωρεί. Να μαρτυρούν άραγε όλα αυτά κάποια ελαφρά έστω, αλλαγή στα πολιτικά μας ήθη και έθιμα; Ας το ελπίσουμε γιατί μας το οφείλουν. Το οφείλουν κυρίως στο δημοκρατικό αντιπροσωπευτικό πολίτευμά μας, σαν μια έμπρακτη αναγνώριση ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος ζωής και ανανέωσης από την εναλλαγή της αποδοκιμασίας και επιδοκιμασίας από τον λαό. Είναι το έσχατο όριο του πολιτεύματός μας. Δεν πρόκειται ούτε για ήττα ούτε για νίκη. Απλώς είναι η ζωή που συνεχίζεται και ανανεώνεται.

Μερικοί αναφέρονται στον «πολιτικό πολιτισμό». Είναι κάτι περισσότερο, είναι η ουσία της δημοκρατίας όταν σεβόμαστε τον «άλλο», τον «διαφορετικό» σε οποιαδήποτε θέση και αν βρίσκεται. Πιστεύω ότι τα αισθήματα σεβασμού και συναντίληψης προς τον «ηττηθέντα» ηγέτη συμμερίζεται και ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός, ο κ. Γιώργος Παπανδρέου. Και το δείχνει.

Ελειψαν, ευτυχώς, οι πολλές και συνήθως εκ του πονηρού θρηνώδεις και υποκριτικές κραυγές για την «καμένη γη» που παρέλαβαν. Ο λαός καταδίκασε πολιτικά τη Ν.Δ. και έδωσε την εντολή στο ΠΑΣΟΚ, και σημασία πλέον έχει πώς θα χειριστεί αυτήν την εντολή με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και όχι στο παρελθόν. Από το παρελθόν, το δικό του και των άλλων θα αντλήσει μαθήματα, αλλά θα κριθεί από πράξεις του μέλλοντος.

Ο Κώστας Καραμανλής αποδείχθηκε άξιος του σεβασμού μας. Με πολιτική ευθύτητα ανέλαβε τις ευθύνες του και δεν προσπάθησε να τις επιρρίψει σε άλλους. Και με αξιοπρέπεια αποχωρεί. Αφοσιωμένοι συνεργάτες του μέχρι χθες, υμνητές και κόλακες τον κατηγορούν τώρα, φανερά και κρυφά, για μύρια όσα. Χωρίς ποτέ να αναφέρονται στη δική τους πολιτεία και συμπεριφορά. Αλλοι με την επιπολαιότητά τους, άλλοι με αδεξιότητα και άλλοι με προκλήσεις ή απλώς απολαμβάνοντας νωχελικά τα αγαθά της εξουσίας ύψωσαν σιγά σιγά τα τείχη γύρω του, αυτόν τον ασφυκτικό κλοιό που ακύρωνε κάθε προσπάθεια να κυβερνηθεί η χώρα. Τώρα τον κατηγορούν και για όσα οι ίδιοι έπραξαν ή δεν έπραξαν...... Αιδώς Αργείοι......

Ένας ιος γρίπης όπως ο σημερινός

O Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε το 1918 με 9 εκατομμύρια νεκρούς. Η ισπανική γρίπη που ξέσπασε την ίδια χρονιά είχε 40 εκατομμύρια θύματα. Ηταν η χειρότερη από τις τρεις παγκόσμιες επιδημίες γρίπης του 20ού αιώνα (1918, 1957 και 1968) και η χειρότερη πανδημία οποιουδήποτε τύπου που έχει καταγραφεί στην ιστορία. Ο ιός που την προκάλεσε δεν προήλθε από τους χοίρους, αλλά από τα πτηνά. Ηταν όμως ένας ιός H1N1, όπως ο σημερινός.

Ο Η1Ν1 ήταν ένας ιός των πτηνών μέχρι το 1918, και η ισπανική γρίπη ήταν εκείνη που τον μετέτρεψε σε ανθρώπινο στέλεχος.

Στην πραγματικότητα, η ισπανική γρίπη οφείλει το όνομά της στη λογοκρισία (Οι χώρες που είχαν εμπλακεί στον πόλεμο δεν έδιναν πληροφορίες για την επιδημία προκειμένου να μην πέσει το ηθικό των στρατιωτών, κι έτσι οι μόνες πληροφορίες ήταν εκείνες που δημοσιεύονταν στον ισπανικό Τύπο) και όχι στην προέλευσή της: το πρώτο κρούσμα καταγράφηκε στο Καμπ Φένστον του Τέξας, στις 4 Μαρτίου 1918. Τον επόμενο μήνα είχε διαδοθεί πια σε όλη τη βόρεια Αμερική και είχε φτάσει στην Ευρώπη, με τους αμερικανούς στρατιώτες.

Το πρώτο κρούσμα του δεύτερου φονικού κύματος καταγράφηκε στις 22 Αυγούστου στο γαλλικό λιμάνι της Βρέστης, μια από τις βασικές εισόδους των αμερικανικών στρατευμάτων. Ο ιός μετατράπηκε σε δολοφόνο. Προκαλούσε ταχύτατα πνευμονία και ο θάνατος ερχόταν δύο ημέρες μετά τα πρώτα συμπτώματα.

Στο Καμπ Ντίβενς της Μασαχουσέτης, έξι ημέρες μετά την καταγραφή του πρώτου κρούσματος υπήρχαν ήδη 6.674 μολυσμένοι. Οι εστίες επεκτείνονταν σε όλες σχεδόν τις κατοικημένες περιοχές του κόσμου, με πρώτα τα λιμάνια, και η ασθένεια μεταδιδόταν μέσω των οδικών αρτηριών. Μόνο στην Ινδία έχασαν τη ζωή τους 12 εκατομμύρια άνθρωποι.

Πριν από τέσσερα χρόνια, ο συνταξιούχος γιατρός Γιόχαν Χάλτιν και η ομάδα του γενετιστή Τζέφρι Τάουμπενμπεργκερ κατόρθωσαν να απομονώσουν τα γονίδια του ιού από τους πνεύμονες ενός από τα θύματά του, μιας παχύσαρκης γυναίκας που πέθανε το 1918 σε ένα χωριό της Αλάσκας. Το υλικό διατηρήθηκε καλά χάρη στο κρύο.

Αποκαλύφθηκε έτσι ότι ο ιός του 1918 δεν είχε κανένα γονίδιο ανθρώπινου τύπου. Ηταν ένας ιός της γρίπης των πτηνών. Περιείχε όμως 25 μεταλλάξεις που τον ξεχώριζαν από ένα χαρακτηριστικό ιό της γρίπης των πτηνών. Και ανάμεσα σ' εκείνες τις μεταλλάξεις πρέπει να περιλαμβάνονταν εκείνες που επέτρεψαν την προσαρμογή του στο ανθρώπινο είδος. Οπως έγινε γνωστό, ο ιός της ισπανικής γρίπης πολλαπλασιάζεται 50 φορές ταχύτερα από τη συνηθισμένη γρίπη, μια ημέρα μετά τη μόλυνση, και 39.000 φορές ταχύτερα ύστερα από τέσσερις ημέρες. Ο ιός σκοτώνει όλα τα ποντίκια του εργαστηρίου σε διάστημα μικρότερο της μιας εβδομάδας.

Οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν στη συνέχεια ποιες μεταλλάξεις του ιού της ισπανικής γρίπης θα μπορούσαν να εμποδίσουν τη μετάδοση μεταξύ ανθρώπων. Το συμπέρασμά τους ήταν ότι είναι αρκετές δύο μεταλλάξεις στην αιμαγλουτινίνη του (το Η του Η1Ν1). Οι ίδιες αυτές μεταλλάξεις, λειτουργώντας αντίστροφα, θα ήταν αρκετές για να προσδώσουν σε έναν ιό των πτηνών την ικανότητα να μεταδίδεται μεταξύ ανθρώπων.

Η αιμαγλουτινίνη είναι ο παράγων που προσδίδει σε έναν ιό την ιδιαιτερότητά του. Το σημαντικό δεν είναι τόσο οι αριθμοί που συνοδεύουν την Η (Η5, Η1.), όσο η ακριβής διάταξη των αμινοξέων της.

Οι δύο βασικές μεταλλάξεις επηρεάζουν την αλληλεπίδραση της Η με τους υποδοχείς της στα ζωικά κύτταρα, που είναι δύο ειδών: άλφα-2,3 ή άλφα-2,6.

Οι ιοί της γρίπης των πτηνών ενώνονται κατά προτίμηση με τον υποδοχέα άλφα-2,3, που συναντάται σε υψηλές ποσότητες στα κύτταρα του εντέρου των πτηνών. Οι ανθρώπινοι ιοί, αντίθετα, ενώνονται πιο αποτελεσματικά με τους άλφα-2,6, που συναντώνται στο αναπνευστικό σύστημα των ανθρώπων.

Πηγή: El Pais

Το σενάριο της ταυτόχρονης οικονομικής κρίσης και της πανδημίας γρίπης.

Την ώρα που ο κόσμος αντιμετωπίζει τη χειρότερη οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών και το ενδεχόμενο μιας πανδημίας γρίπης, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ 2009 επισημαίνει ότι η πολυπλοκότητα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας είναι πιθανόν να μας καταστήσει περισσότερο ευάλωτους από ποτέ στις καταστροφές.

Ωστόσο η αλληλεξάρτηση δεν είναι πάντοτε αρνητική. Η πολυπλοκότητα της παγκόσμιας οικονομίας σημαίνει ότι ο κίνδυνος μπορεί να κατανεμηθεί και συχνά να αμβλυνθεί πιο εύκολα.

Τα πολύπλοκα συστήματα τείνουν να είναι περισσότερο ευπροσάρμοστα. Eάν το ένα σταματήσει να λειτουργεί, άλλα τμήματα του δικτύου μπορούν να αναλάβουν το βάρος.

Σύμφωνα με τη θεωρία των δικτύων, πολύπλοκα διαφοροποιημένα συστήματα συχνά δίνουν μεγαλύτερη σταθερότητα. Αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου.

"Αν και αυτό βοηθά ένα σύστημα να εκτονώνεται μέσω μικρών σοκ, εκθέτει επίσης τη λειτουργία του σε μεγάλα συστημικά σοκ", έγραφε σε έκθεσή του το 2005 ο Ραγουράμ Ρατζάν, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και σύμβουλος του πρωθυπουργού της Ινδίας Μανμοχάν Σινγκ. "Είναι πιθανόν αυτές οι εξελίξεις να δημιουργήσουν μια ισχυρότερη (ωστόσο μικρή) πιθανότητα καταστροφικής αποσύνθεσης".

Ένα σημαντικό ζήτημα είναι το αποκαλούμενο "φαινόμενο της πεταλούδας" σε αλληλοεξαρτώμενα συστήματα, που οργανώνονται γύρω από κόμβους κλειδιά. Εάν ένας από αυτούς πληγεί, ολόκληρο το οικοδόμημα μπορεί να καταρρεύσει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα.

Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η ζημία από την κρίση των ενυπόθηκων δανείων είχε τόσο καταστροφικές συνέπειες στις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες. Και ενώ η εξειδίκευση στις παγκόσμιες αλυσίδες τροφοδοσίας απέφερε σημαντικά οφέλη ως προς την αποτελεσματικότητα, τις κατέστησε ταυτόχρονα περισσότερο ευάλωτες. Η διάσπαση ενός κομβικού σημείου στην αλυσίδα τροφοδοσίας μπορεί να επιφέρει δραματική και απρόβλεπτη αναταραχή σε ολόκληρο το σύστημα.

Για τον λόγο αυτόν οι τιμές που λειτουργούν ως ημιαγωγοί στην παγκόσμια οικονομία σχεδόν διπλασιάσθηκαν μετά τον σεισμό της Ταϊβάν το 1999 και για τον ίδιο λόγο ο τυφώνας Κατρίνα προκάλεσε αναταραχή στις παγκόσμιες χρηματαγορές.

Αναλυτές θεωρούν επίσης ότι μια και μόνη τρομοκρατική επίθεση μπορεί να έχει δυσανάλογα μεγάλες συνέπειες , εάν έχει ως στόχο ένα σημείο κλειδί στο παγκόσμιο σύστημα τροφοδοσίας - για παράδειγμα ένα μεγάλο λιμάνι.

Η πολυπλοκότητα που καθιστά τα οικονομικά σοκ εν δυνάμει πιο επικίνδυνα σημαίνει επίσης ότι οι πανδημίες είναι καταστροφικότερες.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι όταν ο "Μαύρος Θάνατος", η επιδημία της πανώλης, έπληξε τον 14ο αιώνα την Ευρώπη, σκοτώνοντας το εν τρίτον του πληθυσμού, η κοινωνία δεν κατέρρευσε, διότι τα οικονομικά και τα κοινωνικά συστήματα ήταν σχετικά απλά και απομονωμένα από τα σοκ.

Αντίθετα, η πανώλη που έπληξε την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία τον 2ο αιώνα, με αντίστοιχες απώλειες, προκάλεσε χάος, καθώς η ρωμαϊκή κοινωνία ήταν περισσότερο περίπλοκη και οικονομικά εξελιγμένη.

Στη σύγχρονη κοινωνία, εάν σημεία κλειδιά πληγούν από επιδημία, οι συνέπειες θα είναι δυσανάλογα μεγάλες. Τα κομβικά αυτά σημεία μπορεί να είναι πρόσωπα ουσιαστικά για τη λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας- γιατροί, οδηγοί φορτηγών, μηχανικοί, λιμενεργάτες.

Και όπως και στην οικονομική κρίση, η συμπεριφορά του πλήθους, ο πανικός και η διασπορά ανακριβών ή ατελών πληροφοριών, μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα αρνητικές αντιδράσεις, επιδεινώνοντας την καταστροφή.

Στην έκθεσή του για τους παγκόσμιους κινδύνους (2007) το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ φαντάζεται τις συνέπειες μιας ταυτόχρονης πανδημίας και κρίσης ρευστότητας, ένα σενάριο απολύτως φανταστικό.

Το αποτέλεσμα θα είναι "ένα ισχυρό πλήγμα στην παγκοσμιοποίηση, η οποία με τη σειρά της αντανακλά το πλήγμα στην παγκόσμια ζήτηση". Η ενίσχυση του μιλιταρισμού και των τάσεων αυταρχισμού σε ολόκληρο τον κόσμο επαναπροσδιορίζει, σύμφωνα με την έκθεση, τη διεθνή γεωπολιτική κατάσταση.

Τα γεγονότα των αμέσως επομένων μηνών θα δείξουν πόσο ακριβές μπορεί να είναι ένα τέτοιο σενάριο.

ΑΠΕ-Reuters

Η Ισλανδική λύση στην κρίση είναι γυναικείου φύλου

Οι γυναίκες της Ισλανδίας κατηγορούν τους άνδρες για τη χρηματοπιστωτική κρίση που γονάτισε τη χώρα. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι φαβορί στις βουλευτικές εκλογές είναι μια γυναίκα, η Γιοχάνα Σιγκουρνταρντοτίρ, που εκτελεί ήδη χρέη πρωθυπουργού.

«Η κρίση δημιουργήθηκε από άνδρες», λέει η Χάλα Τομασντοτίρ, πρώην γενική διευθύντρια του εμπορικού επιμελητηρίου, που παραιτήθηκε πριν από δύο χρόνια για να ιδρύσει τη δική της εταιρεία, μαζί με την τραπεζίτη Κριστίν Πετουρσντοτίρ. «Πρόκειται πάντα για τους ίδιους ανθρώπους. Το 99% από αυτούς πήγαν στο ίδιο σχολείο, οδηγούν τα ίδια αυτοκίνητα, φορούν τα ίδια ρούχα και έχουν τις ίδιες συνήθειες. Αυτοί μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση, και το διασκέδασαν πολύ».

Η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι πολύ κρίσιμη. Η ανεργία εκτινάχθηκε από το 1,2 στο 10%. Το καλοκαίρι, υπάρχουν φόβοι ότι θα φτάσει το 17%. Ο πληθωρισμός ξεπερνά το 15%, το νόμισμα της χώρας σημειώνει ελεύθερη πτώση και η έξοδος από το τούνελ δεν φαίνεται πουθενά.

Η Audur Capital, την οποία ίδρυσαν η Χάλα και η Κριστίν, είναι σήμερα μια από τις λίγες εταιρείες του ισλανδικού χρηματοπιστωτικού τομέα, ίσως η μόνη, που παρουσιάζει κέρδη. «Φέραμε γυναικείες αξίες στον χρηματοπιστωτικό τομέα», τονίζει η 40χρονη Χάλα, που όπως όλοι οι Ισλανδοί είναι γνωστή με το μικρό της όνομα. Η εταιρεία δεν ενδιαφέρεται για επενδύσεις που φέρνουν γρήγορα κέρδη. Οι δύο γυναίκες προτιμούν να μιλούν για «κέρδη με αρχές». Τα υπόλοιπα παραπέμπουν στους ανταγωνισμούς μεταξύ των ανδρών για το ποιος έχει το μεγαλύτερο γεννητικό όργανο.

Οι γυναίκες της Ισλανδίας διεκδικούν τώρα μεγαλύτερο ρόλο στη διακυβέρνηση της χώρας. Το νέο αστέρι είναι η 66χρονη Σιγκουρνταρντοτίρ, που έχει τη φήμη τίμιας και μετριοπαθούς πολιτικού. Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου διαδέχθηκε τον Γκέιρ Χάαρντε στην πρωθυπουργία κι έγινε η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει αυτό το πόστο στην Ισλανδία. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 60% με 70% των πολιτών θα ήθελαν να τη δουν να ηγείται της χώρας και μετά τις εκλογές, ανεξαρτήτως της σύνθεσης της κυβέρνησης.

«Ο κόσμος εδώ είναι πολύ κουρασμένος και πολύ καχύποπτος απέναντι στο παλιό σύστημα», λέει ο συγγραφέας Χαλγκριμούρ Χέλγκασον, που έγραφε για τις προοπτικές χρεοκοπίας της χώρας ήδη πριν από δέκα χρόνια. «Η Γιοχάνα μας κατέπληξε όλους».

Η κομψή ασπρομάλλα πολιτικός είναι μέλος του κοινοβουλίου εδώ και 31 χρόνια και έχει υπηρετήσει πολλές φορές ως υπουργός κοινωνικών υποθέσεων. Παρά ταύτα, εξακολουθεί να ενσαρκώνει την επιθυμία των Ισλανδών για μια νέα αρχή. Δεν έχει κηλιδωθεί από κανένα σκάνδαλο και απολαμβάνει της πλήρους εμπιστοσύνης των πολιτικών. Από τότε που ανέλαβε την εξουσία, δεν έχει δώσει καμιά συνέντευξη, ούτε σε εφημερίδα ούτε στην τηλεόραση. Δεν επιζητεί την προβολή, αλλά την έχει κατακτήσει προ καιρού, όταν δήλωσε ανοιχτά ότι είναι λεσβία.

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα λαμβάνει στις δημοσκοπήσεις 35%, το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει λάβει ποτέ ένα κόμμα στην Ισλανδία. Το Ανεξάρτητο Κόμμα, που έμεινε στην εξουσία χωρίς διακοπή για 18 χρόνια, λαμβάνει το 26%. Στην Ισλανδία μιλούν πολύ αυτές τις ημέρες για μια νέα κουλτούρα και καινούργιες αξίες. Και οι γυναίκες θέλουν να αποτελέσουν το σύμβολο αυτών των αξιών. Τα 5 από τα 11 μέλη του μεταβατικού υπουργικού συμβουλίου της Γιοχάνα είναι γυναίκες - το μεγαλύτερο ποσοστό στην ιστορία της χώρας.

Μια απ' αυτές είναι η υπουργός Παιδείας και Επιστήμης, η 33χρονη Κατρίν Γιακομπσντοτίρ. Είναι αντιπρόεδρος των Πρασίνων και μαζί με τον υπουργό Οικονομικών Στεϊνγκριμούρ Σίγκφουσον θα ηγηθούν του κόμματος σε μια συμμαχία με τους σοσιαλδημοκράτες. «Η διαχείριση της κρίσης πρέπει να είναι πράσινη», τονίζει. Είναι οι γυναίκες καλύτερες στη διακυβέρνηση της χώρας; «Είχαμε συνηθίσει στις παλιές δομές, τώρα πρέπει να δούμε τα πράγματα διαφορετικά».

Πηγή: Der Spiegel

Αμήχανη η Δύση απέναντι στη Ρωσία

Οι 28 ηγέτες των ισάριθμων χωρών - μελών της δυτικής συμμαχίας δαπάνησαν πολύ χρόνο στην πρόσφατη σύνοδο του Στρασβούργου (απ' όπου και η φωτογραφία) για να πείσουν τους Τούρκους να άρουν το βέτο τους για τον νέο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ και υποβάθμισαν τις σχέσεις με τη «ρωσική αρκούδα».

Η κυβέρνηση Ομπάμα λέει πως θέλει να πατήσει το πλήκτρο του reset για τη Ρωσία, αλλά το ΝΑΤΟ παραμένει διχασμένο για τη στάση που πρέπει να κρατήσει.

Σε πρόσφατο άρθρο του στην επιθέωρηση The National Interest, ο Ρίτσαρντ Μπετς από το Council on Foreign Relations και το Πανεπιστήμιο Κολούμπια αναφέρεται στην κρίση ταυτότητας που διέρχεται το ΝΑΤΟ. Oπως λέει, η Συμμαχία προσπαθεί να ανταποκριθεί σε τρεις ρόλους που συχνά συγκρούονται μεταξύ τους. Ο ένας είναι να συγκρατεί συγκρούσεις που σημειώνονται έξω από τα σύνορά του. Ο δεύτερος είναι να συσπειρώνει τις φιλελεύθερες χώρες της Δύσης. Και ο τρίτος είναι να διαχειρίζεται τη μετασοβιετική κληρονομιά.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ζωτικής σημασίας και για τη Ρωσία, αφού της αναλογεί το μισό του διμερούς της εμπορίου και το 80% των εξαγωγών της. Τελευταία, η Μόσχα έχει υιοθετήσει ένα συμφιλιωτικό τόνο και αντιμετωπίζει θετικά την πολιτική του Ομπάμα. Η Ουάσινγκτον και η Μόσχα έχουν συμφωνήσει προς το παρόν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για το πιο συγκεκριμένο και πιο εύκολο πρόβλημα που τις χωρίζει: τη μείωση των στρατηγικών όπλων, που μπορεί να οδηγήσει σε πιο περίπλοκες συζητήσεις για την πυραυλική άμυνα και το Ιράν.

Η Ρωσία εξακολουθεί πάντως να πιέζει για θεμελιώδεις αλλαγές στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα για μια νέα «αρχιτεκτονική ασφαλείας» που θα αντικαταστήσει το ΝΑΤΟ και τον ΟΑΣΕ.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Πολωνία και άλλα πρώην μέλη του ανατολικού μπλοκ, υποστηρίζουν ότι η Μόσχα προσπαθεί απλώς να διχάσει το δυτικό στρατόπεδο. Αλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, πιστεύουν ότι οι ιδέες της Ρωσίας πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.

«Η Ρωσία θέλει ευθύτητα», τόνισε τον περασμένο μήνα ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ σε ομιλία του στις Βρυξέλλες. «Δεν καταλαβαίνουμε γιατί το ΝΑΤΟ επεκτείνεται. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί η στρατιωτική του υποδομή μετακινείται προς τα σύνορά μας».

Το πρόβλημα του φρέσκου νερού ΤΩΡΑ , στον κόσμο

Η ανατροπή του προέδρου της Μαδαγασκάρης τον περασμένο μήνα ήταν εν πολλοίς αποτέλεσμα της έλλειψης νερού... στη Νότια Κορέα. Ένας νοτιοκορεατικός όμιλος, ο Daewoo, υπέγραψε συμφωνία ενοικίασης των μισών καλλιεργήσιμων εδαφών της Μαδαγασκάρης προκειμένου να παράγει τρόφιμα για τους Νοτιοκορεάτες, που έχουν μεγάλο πρόβλημα νερού. Οι όροι της συμφωνίας προκάλεσαν οργή στο νησί, ο πρόεδρος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και η πρώτη ενέργεια του διαδόχου του ήταν να ακυρώσει τη συμφωνία.

Τρεις εβδομάδες νωρίτερα, στην άλλη άκρη του πλανήτη, ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ είχε κηρύξει την πολιτεία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, απειλώντας να επιβάλει δελτίο στο νερό.

Οι τοπικές ελλείψεις νερού πολλαπλασιάζονται. Η Αυστραλία πάσχει εδώ και μια δεκαετία από ξηρασία. Η Βραζιλία και η Νότια Αφρική, που εξαρτώνται από την υδροηλεκτρική ενέργεια, διαπιστώνουν συχνά ότι το νερό δεν φτάνει για να λειτουργήσουν σωστά τα μηχανήματα. Στην Κεντρική Ασία, έχει αντληθεί τόσο πολύ νερό από τους ποταμούς που τροφοδοτούν την Αράλη, ώστε η λίμνη στέρεψε τη δεκαετία του '80 και μόλις τώρα αρχίζει να ανακάμπτει.

Οι τοπικές ελλείψεις, που προκαλούνται από την κακοδιαχείριση ή τα περιφερειακά προβλήματα, δεν οδηγούν όμως κατ' ανάγκη σε μια παγκόσμια κρίση νερού. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2007, οι περισσότερες χώρες εκτός του Κόλπου χρησιμοποιούσαν λιγότερο από το ένα πέμπτο του νερού που λαμβάνουν. Τόσο η Λατινική Αμερική όσο και η Αφρική χρησιμοποιούσαν λιγότερο από το 6%. Εκ πρώτης όψεως, λοιπόν, φαίνεται πως όλα τα προβλήματα με το νερό έχουν τοπικό χαρακτήρα.

Το πρόβλημα με αυτό το συμπέρασμα, είναι ότι κανείς δεν ξέρει πόσο νερό μπορούν να χρησιμοποιούν οι άνθρωποι με ασφάλεια. Δεν μπορεί βέβαια να είναι το 100%, αφού νερό χρειάζονται και τα άλλα πλάσματα της φύσης. Σε πολλές περιοχές, το ασφαλές ποσοστό μπορεί να είναι 20%, όσο δηλαδή χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο η Ασία. Πολλά εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο το νερό επιστρέφει στο σύστημα. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι οι ποσότητες που χρησιμοποιούνται σήμερα κινούνται επικίνδυνα προς το όριο ασφαλείας, και σε μερικές περιπτώσεις το ξεπερνούν. Πολλά μεγάλα ποτάμια, όπως ο Ρίο Γκράντε, ο Κολοράντο και ο Κίτρινος Ποταμός, δεν φτάνουν πια στη θάλασσα. Και οι πληθυσμοί των ψαριών στις λίμνες και τους ποταμούς έχουν μειωθεί από το 1970 κατά 30%.

Δύο γεγονότα έχουν συμβάλει στην πίεση που ασκείται στο νερό.

Το ένα είναι η δημογραφία. Τα τελευταία 50 χρόνια, καθώς ο πληθυσμός του πλανήτη αυξήθηκε από 3 σε 6,5 δισεκατομμύρια, η χρήση του νερού σχεδόν τριπλασιάστηκε. Με βάση τις σημερινές εκτιμήσεις, ο πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί κατά 2 ακόμη δισεκατομμύρια μέχρι το 2025 και 3 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050. Η ζήτηση νερού θα αυξηθεί αναλόγως. Η ακόμη περισσότερο, αφού η μεγαλύτερη διαφορά στη χρήση νερού δεν προκαλείται από τον απόλυτο αριθμό των ατόμων αλλά από την αλλαγή της διατροφής και των συνηθειών.

Το δεύτερο γεγονός είναι οι κλιματικές αλλαγές. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου επιταχύνει τον υδρολογικό κύκλο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μακρότερες περιόδους ξηρασίας ανάμεσα σε εντονότερες περιόδους βροχών. Τα φυτά αναπτύσσονται με διαφορετικό τρόπο, τα δάση καίγονται πιο εύκολα.

Για να επιλυθεί το πρόβλημα, πρέπει το νερό να χρησιμοποιείται με αποτελεσματικότερο τρόπο. Οι κυβερνήσεις όμως παρουσιάζουν πολύ κακές επιδόσεις στον τομέα αυτό. Και οι αγρότες, που χρησιμοποιούν το 70-80% του νερού, δυσκολεύονται να κάνουν την οικονομία που απαιτείται. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η αλλαγή των αρδευτικών μεθόδων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της αποτελεσματικότητας κατά 30%.

Η βιομηχανία βρίσκεται από πολλές πλευρές μπροστά από τις κυβερνήσεις. Μεγάλες εταιρείες αναψυκτικών, έχουν βάλει στόχο να μειώσουν τις ποσότητες νερού που χρησιμοποιούν για την παραγωγή των προϊόντων τους. Κι αυτό είναι ένα πρώτο βήμα σε μια μεγάλη και δύσκολη πορεία, που μόλις αρχίζει.

Πηγή: The Economist

Ο Θαλής, το πηγάδι και η κοινή λογική

H σύγχρονη επιστήμη έχει μια σχέση αντιπαλότητας με την κοινή λογική, τη θεωρεί ανεξέταστη, μη ορθολογική, και γι’ αυτό μια κατώτερη μορφή γνώσης. Ο Αϊνστάιν εξέφρασε χαρακτηριστικά αυτή τη στάση: «Η κοινή λογική είναι μια συλλογή προκαταλήψεων που αποκτά κανείς μέχρι τα δεκαοχτώ του». Ο μεγάλος επιστήμονας, βέβαια, παρακάμπτει κάτι ουσιώδες: ότι ακόμη κι ο ευφυέστερος των ανθρώπων δεν μπορεί ποτέ να απαλλαγεί πλήρως από τις «προκαταλήψεις» του – ούτε μετά τα δεκαοχτώ του! Οι πολιτικές πεποιθήσεις του Αϊνστάιν, λ. χ., ή οι μάλλον εκκεντρικές συμπεριφορές του ως συζύγου, δεν ήταν το ίδιο ορθολογικά θεμελιωμένες όπως οι επιστημονικές θεωρίες του!

Η συμπεριφορά μας ως κοινωνικά όντα ερείδεται αναπόδραστα, κατά μη εξαλείψιμο τρόπο, στην κοινή λογική – σε άτυπους κανόνες συμπεριφοράς που ρυθμίζουν την ανθρώπινη συνύπαρξη. Θέλουμε δεν θέλουμε μετέχουμε της κοινής λογικής. Πρώτα μαθαίνουμε να μιλάμε και μετά αναλύουμε τη γλώσσα μας. Πρώτα αποκτούμε εμπειρική εξοικείωση με τον κόσμο και μετά τον υπάγουμε στην αναλυτική σκέψη μας.

Από τότε που οι οικονομολόγοι πήραν στα σοβαρά τους θεσμούς εντός των οποίων αναπτύσσεται η οικονομική δραστηριότητα, άρχισαν να αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα των άτυπων κανόνων συμπεριφοράς που τη διαπερνούν – λ. χ. τους τύπους εμπιστοσύνης που επιδεικνύουν οι άνθρωποι στις συναλλαγές τους. Διαπιστώνουμε την αξία της κοινής λογικής όταν αυτή θραύεται – όταν η επιταγή μένει ακάλυπτη, η υπόσχεση δεν υλοποιείται, ο δάσκαλος προπηλακίζεται, η βιβλιοθήκη πυρπολείται.

Η κοινή λογική δεν είναι μόνο άτυποι κανόνες συμπεριφοράς, είναι και ενεργητική μετοχή στην κοινή εμπειρική πραγματικότητα. Ο Πλάτων αναφέρει την περίπτωση του αμόρφωτου κοριτσιού από τη Θράκη, το οποίο ξέσπασε στα γέλια όταν είδε τον αστρονόμο Θαλή να πέφτει στο πηγάδι ενώ παρακολουθούσε τα ουράνια σώματα. «Ήταν τόσο πρόθυμος να μάθει τι υπήρχε στον ουρανό», αναφώνησε η κοπέλα, «που του διέφυγε τι υπήρχε στα πόδια του». Η κοινή λογική εδώ έχει να κάνει με την κοινώς αναγνωρίσιμη εμπειρική πραγματικότητα, την οποία τείνει να αποστρέφεται η αφηρημένη σκέψη. Ο μορφωμένος Θαλής, απορροφημένος στην αστρονομική του παρατήρηση, αγνόησε το πηγάδι, στο οποίο κανείς λογικός άνθρωπος, όσο αμόρφωτος κι αν είναι, δεν θα ’θελε να πέσει!

Το δίδαγμα από την ιστορία αυτή το αναδεικνύει υπέροχα η Χάνα Αρεντ: η αφηρημένη σκέψη, ιδιαίτερα όταν καθίσταται ιδεοληπτική, συχνά αποκόπτεται από την κοντινή κοινή εμπειρία, προκειμένου να επιτρέψει στο μακρινό «όλον», το «πραγματικό», το «αληθινό», να εμφανιστεί. Ο, τι είναι εμπειρικά πλησίον απομακρύνεται, ό, τι είναι θεωρητικά απόμακρο εμφανίζεται. Σε αυτό, νομίζω, συνίσταται η πολιτική σημασία της κοινής λογικής και της ανάγκης για την υπεράσπισή της στην Ελλάδα, σήμερα.

Τι νόημα έχει να μιλάμε για «πράσινη ανάπτυξη» όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε ούτε τα σκουπίδια; Πόσο πιστευτοί υπερασπιστές της «αξιοκρατίας» είναι οι αρχηγοί των δύο μεγάλων κομμάτων, όταν το κύριο προσόν για την ανάδειξη στο ηγετικό αξίωμά τους ήταν το επώνυμό τους. Πώς θα αποκτήσουμε σύγχρονη δημόσια διοίκηση όσο αυτή διοικείται από κομματανθρώπους; Πώς θα χτίσουμε εύρωστη οικονομία όταν ασυλλόγιστα συσσωρεύουμε δημόσιο χρέος; Πώς θα δημιουργήσουμε καλά πανεπιστήμια όταν αυτά καταλαμβάνονται με την παραμικρή αφορμή;

Αυτή είναι η αξία της κοινής λογικής: μας καλεί να μην αγνοούμε την εμπειρική πραγματικότητα, να μην εγκλωβιζόμαστε σε αυτο-εξυπηρετικές ιδεοληψίες, καταπραϋντικούς μύθους, ψυχολογικές θωρακίσεις και ψευδαισθησιογόνες ουτοπίες – να μην παραμυθιαζόμαστε. Όποιος δεν θέλει να πέσει στο πηγάδι, καλείται να κάνει αυτό που συμβούλευε ο Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν: «Κοίτα, μη σκέφτεσαι». Κοίτα το χάλι μιας χώρας που φλερτάρει με την οικονομική χρεοκοπία, κοίτα την παρακμή των θεσμών, κοίτα την παραλυσία του κράτους, κοίτα τη θλιβερή ποιότητα του πολιτικού προσωπικού, κοίτα την αναξιοπρέπεια που έχει διεισδύσει στη ζωή σου… Κοίτα, άκου, μυρίσου, άγγιξε.

Όχι, δεν προκύπτουν συνταγές πολιτικής συμπεριφοράς από την κοινή λογική. Έχει δίκιο ο Γιώργος Παγουλάτος («ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 5/4/2009) να μας θυμίζει την ύπαρξη διαφορετικών ερμηνειών για τα πολιτικά προβλήματα. Το «διά ταύτα» δεν προκύπτει αυτομάτως σε μια υγιή δημοκρατία. Αυτός όμως είναι ένας αφηρημένος συλλογισμός. Όποιος συντονίζεται με την εμπειρική πραγματικότητα γύρω του γνωρίζει ότι, στην Ελλάδα, σήμερα, το μείζον δεν είναι, π. χ., η σχέση κράτους - αγοράς, ο κύριος άξονας της πολιτικής διαμάχης στις προηγμένες δημοκρατίες, αλλά κάτι πολύ πιο θεμελιώδες: να απαλλαγούμε από την αθλιότητα στην οποία έχουμε περιέλθει – τόσο απλά. Όταν ασυλλόγιστα έχεις πέσει στο πηγάδι, μπορείς φυσικά να κοιτάς χαζοχαρούμενα τα άστρα, αλλά, αν διαθέτεις κοινό νου, μάλλον θέλεις να βγεις.

Άρθρο του Χαρίδημου Κ. Τσουκα (htsoukas@alba. edu. gr) στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Ο κ. Χ. Τσούκας που είναι καθηγητής στο ALBA και στο University of Warwick.

Δύσκολοι καιροί για .... συνδικάτα.

Σε μια Ευρώπη που χαρακτηρίζεται από κοινωνικές παραδόσεις που διαφέρουν από χώρα σε χώρα, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία συνδικάτων -στην οποία ανήκουν 82 συνδικάτα από 36 χώρες- προσπαθεί να συντονίσει την απάντηση στην κρίση.

Οι επόμενες διαδηλώσεις που οργανώνει η Συνομοσπονδία είναι στις 14 Μαϊου στη Μαδρίτη, στις 15 Μαϊου στις Βρυξέλλες και στις 16 Μαϊου στο Βερολίνο και την Πράγα. Ο στόχος είναι να υπάρξουν πανευρωπαϊκές, και όχι μεμονωμένες απαντήσεις στα προβλήματα που δημιουργεί η κρίση. «Ολοι συμφωνούμε σε ορισμένες διαπιστώσεις», λέει ο γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας Τζον Μονκς, που τάσσεται εναντίον του προστατευτισμού και του εθνικισμού. «Τα σχέδια ανάκαμψης, όταν υπάρχουν, είναι ανεπαρκή, το κοινωνικό ζήτημα δεν έχει ισχυρή παρουσία και η ευρωπαϊκή απάντηση είναι αδύναμη».

Οι απεργίες που έγιναν στις αρχές Φεβρουαρίου στη Βρετανία, με σύνθημα «οι αγγλικές δουλειές στους Άγγλους», προκάλεσαν ανησυχία. «Έπρεπε να καταγγείλουμε τους κινδύνους του προστατευτισμού, χωρίς να στιγματίσουμε κανέναν, όπως και να καταγγείλουμε τις επιχειρήσεις που δεν προσφέρουν ίση μεταχείριση σε όλους τους εργαζομένους, ανεξαρτήτως της χώρας προέλευσής τους», τονίζει ο Μονκς.

Είναι γεγονός πάντως πως είναι δύσκολο να γίνουν κοινοί αγώνες, με δεδομένες τις διαφορές που υπάρχουν. «Η Γαλλία διαθέτει ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος, κάτι που δεν ισχύει σε άλλες χώρες», εξηγεί ο Γάλλος Ζοέλ Ντεκαγιόν, από τα ηγετικά στελέχη της Συνομοσπονδίας. «Στην Τσεχική Δημοκρατία, για παράδειγμα, το επίδομα ανεργίας χορηγείται μόλις για τρεις ή τέσσερις μήνες. Στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, η μισή οικονομία είναι αδήλωτη και δεν παρέχει καμιά κοινωνική προστασία».

«Στις σκανδιναβικές χώρες είναι σπάνιο τα συνδικάτα να αντιτίθενται στο κλείσιμο μιας επιχείρησης», σημειώνει ο Μαρσέλ Γκρινιάρ, εκπρόσωπος του γαλλικού συνδικάτου CFDT στην εκτελεστική επιτροπή της Συνομοσπονδίας. «Αν η επιχείρηση πρέπει να κλείσει, θα κλείσει. Αυτό που χρειάζεται είναι να προστατευθούν οι εργαζόμενοι. Στη Γαλλία, αντίθετα, η αντίσταση θα είναι σθεναρή».

Τα γερμανικά και τα σκανδιναβικά συνδικάτα καταφεύγουν πολύ σπανιότερα από άλλα σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Όταν η Συνομοσπονδία θέλησε λοιπόν να οργανώσει μια σειρά διαδηλώσεων στην Ευρώπη, οι Σουηδοί απέρριψαν την πρόταση να γίνει διαδήλωση και στη Στοκχόλμη. «Δεν το συνηθίζουμε», είπαν.

Σύμφωνα με τον Τζον Μονκς, «σε χώρες όπου η παράδοση του κοινωνικού διαλόγου είναι ισχυρή, όπως η Ολλανδία, η Αυστρία και οι σκανδιναβικές χώρες, τα πράγματα θα πάνε καλύτερα», αλλά σε άλλες υπάρχουν ενδείξεις σκλήρυνσης. Στην Ισπανία, ο κοινωνικός διάλογος κατέρρευσε και η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει τους κοινωνικούς εταίρους να τον επαναλάβουν. Στην Ιταλία, το συνδικάτο CGIL κατήγγειλε τα άλλα δύο μεγάλα συνδικάτα που υπέγραψαν συμφωνίες με τον Μπερλουσκόνι και οργάνωσε ξεχωριστή διαδήλωση στις 4 Απριλίου. Αλλά και στη Γερμανία, η κλασική διαπραγμάτευση δείχνει να φτάνει στα όριά της. Το συνδικάτο IG Metall ζητά ένα νέο σχέδιο ανάκαμψης και τη δημιουργία ενός κρατικού ταμείου 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη συμμετοχή στο κεφάλαιο των βιομηχανικών ομίλων.

Πηγή: Le Monde

Επιστολές Καραθεοδωρή στο υπ. Παιδείας

Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους θα κατατεθεί μεγάλος αριθμός επιστολών του μεγάλου μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή (1873-1950), που αγόρασε το υπουργείο Παιδείας σε πρόσφατη δημοπρασία του οίκου «Π. Βέργος» στην Αθήνα. «Είναι η αλληλογραφία ανάμεσα στον Καραθεοδωρή και τον καθηγητή Αρτουρ Ρόζενταλ (1887-1959), επιστολές στα γερμανικά που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για τους ερευνητές», είπε στην «Κ» η κ.α Ευγενία Κεφαλληναίου, πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών του υπουργείου Παιδείας. Το υπουργείο Παιδείας κατόρθωσε να αγοράσει τις 38 επιστολές σε σχετικά προσιτή τιμή (29.900 ευρώ) προωθώντας την πολιτική αγοράς σημαντικών κειμηλίων ή ιστορικών τεκμηρίων. Στην ίδια δημοπρασία, το υπ. Παιδείας αγόρασε και ένα άλλο ιστορικό αρχείο με θέμα την Ύδρα στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Ορισμένα από τα αποκτήματα πηγαίνουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη και άλλα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Δύο μεγάλες μορφές

Οι επιστολές, που ανήκαν σε ιδιωτική συλλογή, φέρουν την υπογραφή C. Caratheodory και γράφτηκαν σε δύο χρονικές περιόδους. Το 1916-17, όταν δούλευε το έργο του «Μαθήματα Πραγματικών Συναρτήσεων» που εκδόθηκε το 1918 (και αλληλογραφούσε για το θέμα αυτό με τον Ρόζενταλ στη Γοτίγγη και στο Μόναχο) και το 1938-39 όταν επρόκειτο να κυκλοφορήσει η τρίτη αναθεωρημένη έκδοση του ιδίου έργου. Οι επιστολές αφορούν επίσης τη «Θεωρία του Μέτρου», μία εργασία του Ρόζενταλ για τη συμβολή του Καραθεοδωρή στην επιστήμη των Μαθηματικών. Στη δεύτερη ενότητα των επιστολών, από τα τέλη της δεκαετίας του ’30, διαφαίνεται η αγωνία του Ρόζενταλ να διαφύγει στις ΗΠΑ, όπου και εγκαταστάθηκε και συνέχισε το ακαδημαϊκό του έργο. Στη συλλογή που αγόρασε το υπ. Παιδείας περιλαμβάνονται επίσης ταχυδρομικά δελτάρια, 20 επιστολές πλήρεις με τους φακέλους τους και μία επιστολή του Καραθεοδωρή προς την κ. Ρόζενταλ το 1938.

Η απόκτηση αυτού του αρχείου έχει ήδη χαιρετισθεί με μεγάλη ικανοποίηση από τους πολλούς θαυμαστές του έργου του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, όπως είναι ο Σύνδεσμος των Φίλων του. Είναι σημαντικό να εμπλουτίζεται στην Ελλάδα το υλικό που αφορά αυτήν την κορυφαία προσωπικότητα.

Νίκος Βατόπουλος ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (29/1/08)

«Εάν θέλεις να φτάσεις έως το άπειρο, γνώρισε το πεπερασμένο σε όλες τις εκφράσεις του» Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής

Τα μαθηματικά αποτελούν πεδίο έντονων συναισθημάτων με διαφορετική αντιμετώπιση από τον κάθε ενασχολούμενο με αυτά. Οι περισσότεροι τα αντιμετωπίζουν ως μία επίπονη διαδικασία που είναι υποχρεωμένοι να υποστούν ώστε να προάγουν τη μόρφωσή τους. Άλλοι, λιγότεροι συνήθως, αποκτούν μια ιδιαίτερη σχέση με το αντικείμενο που τους δίδει απίστευτα ερεθίσματα για την ανάπτυξη αλλά και την κατανόησή τους. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι η μαθηματική διανόηση εφαρμόζεται καθημερινά σε πάμπολλες πτυχές της ζωής με τους περισσότερους να αγνοούν την ύπαρξη αλλά και τη χρησιμότητά τους.

Ένας από τους ανθρώπους που γοητεύτηκε από την ύπαρξή τους αλλά και γοήτευσε με την προσφορά του στην επιστήμη, είναι ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή. Ο άνθρωπος που γοήτευσε τον Αϊνστάιν, που συνεργάστηκε με πολύ μεγάλους μαθηματικούς της εποχής του, που δημιούργησε δικό του θεώρημα, που αποτέλεσε ένας από τους μεγαλύτερους θετικούς επιστήμονες του 20ου αιώνα, γεννήθηκε σαν σήμερα(12/9) πριν από 135 χρόνια.

O Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, ένας από τους ταγούς της μαθηματικής επιστήμης και της θεωρητικής φυσικής ανά την υφήλιο στον 20ό αιώνα, αποτελεί πρόσωπο- ορόσημο για την ελληνική επιστημονική κοινότητα. Γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Σεπτεμβρίου του 1873 όπου ο πατέρας του είναι πρεσβευτής της τότε Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι γονείς του ήταν Έλληνες. O πατέρας του, Στέφανος Καραθεοδωρή, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και σπούδασε νομικά, ήταν γόνος της μεγάλης οικογένειας των Καραθεοδωρή. Ο Στέφανος Καραθεοδωρή, αφού αντιπροσώπευε πολλές φορές την Οθωμανική Αυτοκρατορία, εισήλθε τελικά στη διπλωματική υπηρεσία της Υψηλής Πύλης ως γραμματέας και αργότερα ως πρεσβευτής της στις Βρυξέλλες, στην Πετρούπολη και στο Βερολίνο. Η μητέρα του ονομαζόταν Δέσποινα Πετροκοκκίνου και καταγόταν από τη Χίο. Όλη η οικογένεια των Καραθεοδωρή καταγόταν από το Βοσνοχώρι, προάστιο της Ανδριανούπολης στη σημερινή Ανατολική Θράκη. Οι κάτοικοι του Βοσνοχωρίου μετά τη μικρασιατική καταστροφή, εγκαταστάθηκαν στο Αχυροχώρι, το οποίο μετονομάστηκε σε Νέα Βύσσα.

Ο Κωνσταντίνος μεγάλωσε σε ένα αριστοκρατικό περιβάλλον. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στις Βρυξέλλες, όπου ο πατέρας του ήταν πρεσβευτής από το 1875. Μιλούσε Ελληνικά και Γαλλικά σαν μητρικές του γλώσσες. Το 1879 χάνει τη μητέρα του με αποτέλεσμα η ανατροφή του να αναληφθεί εξ' ολοκλήρου από τη γιαγιά του, Ευθαλία Πετροκοκκίνου.

Φοιτά στη Σχολή της Ριβιέρας και του Σαν Ρέμο. Στο γυμνάσιο των Βρυξελλών, από όπου αποφοιτά, αισθάνεται την αμεσότητα με τη γεωμετρία δείχνοντας από τότε ότι η σχέση του με τα μαθηματικά θα είναι δια βίου.

Ένας διαγωνισμός μαθηματικών έμελλε να είναι η απαρχή της απέραντης «διαδρομής» του, μέσα στον κόσμο των μαθηματικών και των ασυνεχών διαφορικών εξισώσεων. Και στα δύο χρόνια που έλαβε μέρος στο διαγωνισμό κατέλαβε την πρώτη θέση. Τη δεύτερη χρονιά μάλιστα δεν απονεμήθηκε άλλο βραβείο πέρα από το δικό του, καθώς τέθηκε προς λύσιν ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα που μόνος αυτός κατάφερε να λύσει.

Όνειρό του, η ενασχόληση με τα μαθηματικά. Ο πατέρας του θεωρεί τη μαθηματική επιστήμη «επάγγελμα χωρίς μέλλον». Δεν τον αφήνει να σπουδάσει την αγαπημένη του επιστήμη και ο Κωνσταντίνος, ακολουθώντας την πατρική προτροπή, εγγράφεται (1891) στη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου (Ecole Militaire de Belgique), από την οποία αποφοιτά ως αξιωματικός του Μηχανικού.

Τον Ιούλιο του 1895 δέχεται την πρόσκληση του θείου του, Αλεξάνδρου Στεφάνου Καραθεοδωρή, ο οποίος ήταν γενικός διοικητής της Κρήτης, και τον επισκέπτεται στα Χανιά. Εκεί θα γνωρίσει τον Ελευθέριο Βενιζέλο, μια γνωριμία που θα καταλήξει σε μια επιστήθια και μακρόχρονη φιλία.

Το φθινόπωρο του 1898 μεταβαίνει στην Αίγυπτο καθώς είχε προσληφθεί ως βοηθός μηχανικός, από τη Βρετανική εταιρεία που κατασκεύαζε τα φράγματα του Ασουάν και του Ασιούτ. Ο ελεύθερός του χρόνος αφιερωνόταν στη μελέτη επιφανών μαθηματικών όπως ο C. Jordan και ο Salmon-Fiedler. Την εποχή αυτή δημοσιεύει και την πρώτη εργασία του στα ελληνικά με τίτλο «Η Αίγυπτος» ενώ παράλληλα μελετούσε την κατασκευή των πυραμίδων.

Έτσι, λοιπόν το 1900 πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει το επάγγελμα του μηχανικού και να αφοσιωθεί στα αγαπημένα του μαθηματικά. Το μόνο που απέμενε ήταν η επιλογή του πανεπιστημίου. Καταληκτική επιλογή ήταν το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου όπου εγγράφηκε σε ηλικία 27 ετών. Εκεί δίδασκαν μερικοί από τους καλύτερους μαθηματικούς της εποχής, όπως ο Σβαρτς (Schwarz) και ο Φρομπένιους (Frobenius). Μετά από λίγο καιρό συμμετείχε στο σεμινάριο του Schwarz, όπου γνώρισε τον Σμιτ (Schmidt) με τον οποίο συνδέθηκε σε όλη του τη ζωή. Το 1902, παρακινούμενος από τον Schmidt μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, όπου δίδασκαν τρεις μεγάλοι της μαθηματικής επιστήμης, ο Κλάιν (Klein), ο Χίλμπερτ και ο Μινκόφσκι.

Δημήτρης Νίκογλου ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο Καραθεοδωρή, οι Ναζί και η Ακαδημία Αθηνών

«Τα παραπάνω βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με ανακριβείς κατηγορίες και αυθαίρετες και μειωτικές για τον Καραθεοδωρή απόψεις που υπάρχουν στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο της κυρίας Μαρίας Γεωργιάδου. Η Ακαδημία Αθηνών τίμησε τον μεγάλο Ελληνα, εκλέγοντάς τον ως το πρώτο τακτικό μέλος της, αμέσως μετά την ίδρυσή της στις 28 Νοεμβρίου 1926».

Το απόσπασμα είναι η τελευταία παράγραφος της πρόσφατης απόφασης της Συγκλήτου της Ακαδημίας Αθηνών για μία από τις καλύτερες βιογραφίες που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα, αλλά φαίνεται πως η Ακαδημία Αθηνών έχει άλλη γνώμη. Η συγκεκριμένη βιογραφία (μάλιστα, πρώτα εκδόθηκε στα αγγλικά, το 2004, και την προλογίζει ο Γιώργος Παπανικολάου, καθηγητής του Stanford) έχει αποσπάσει διεθνώς τα καλύτερα σχόλια, οπότε το ερώτημα είναι προφανές: Γιατί η Ακαδημία Αθηνών επιτίθεται εναντίον αυτού του βιβλίου (που στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης);

Στην επιστημονική κοινότητα είθισται οι διαφωνίες να προέρχονται από πρόσωπα. Και μάλλον δεν θεωρείται δεοντολογικό ένας φορέας, ή πολύ περισσότερο ένας θεσμός, να επιτίθεται εναντίον ενός ερευνητή ο οποίος καταθέτει την άποψή του.

Πριν από λίγους μήνες, στην παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, δημιουργήθηκαν μικροεπεισόδια από «κάποιους» οι οποίοι κατήγγειλαν συγκεκριμένο κεφάλαιο του βιβλίου επειδή ασχολήθηκε και με τη σχέση του κορυφαίου μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή με τους Ναζί. Ωστόσο από το βιβλίο δεν προκύπτει κάτι τέτοιο, απλώς η συγγραφέας στο πλαίσιο της έρευνάς της αναζήτησε τους λόγους για τους οποίους ο Καραθεοδωρή επέλεξε την παραμονή του στη ναζιστική Γερμανία. Και καταγράφει τη ζωή του υπό το χιτλερικό καθεστώς.

Στη «συνείδηση» της αγοραίας ελληνολατρείας ο μεγάλος Καραθεοδωρή έχει μυθοποιηθεί περίπου ως ο Μέγας Αλέξανδρος των σύγχρονων μαθηματικών και μάλιστα έχει πολλές φορές υπερτονιστεί η συμβολή του στη διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας από τον Αϊνστάιν. Ενώ αντίθετα, όπως σημειώνει ο Αλέξανδρος Κύρτσης (καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αθήνας), ήταν «σπουδαία και η δουλειά του πάνω στη Θερμοδυναμική».

Από άλλον κόσμο

Ο Καραθεοδωρή ήταν μια προσωπικότητα ενός άλλου κόσμου. Εζησε σ’ έναν άλλο κόσμο. Και η προσπάθεια από εθνικιστικούς κύκλους να ενταχθεί σ’ ένα αιώνιο πάνθεον «Μεγαλοϊδεατισμού» ουσιαστικά δημιούργησε αντί για την εικόνα, την αγιογραφία ενός σημαντικού επιστήμονα. Και αυτήν την κατασκευή καταφέρνει να την αναδείξει, να τη διαχειριστεί και να την ξεπεράσει με την έρευνά της η Μαρία Γεωργιάδου (φυσικός) στην υπό συζήτηση βιογραφία.

Ο Καραθεοδωρή εντάχθηκε στην «κατασκευή ηρώων - αγίων» ουσιαστικά λόγω της στενής του σχέσης με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, οπότε και ανέλαβε την ίδρυση στη Σμύρνη του «Πανεπιστημίου της Ιωνίας». Ο Καραθεοδωρή, δέκα χρόνια μετά, και πάλι ασχολήθηκε με την αναδιοργάνωση των ελληνικών πανεπιστημίων. Ωστόσο επέλεξε, όπως πολλοί άλλοι συνάδελφοί του, να παραμείνει στη ναζιστική Γερμανία τα κρίσιμα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Για να εξηγηθούν οι λόγοι που ο Καραθεοδωρή δεν αντιτάχθηκε στο Γ΄ Ράιχ και το εκπροσώπησε στα διεθνή συνέδρια μαθηματικών καθώς και γιατί δεν υπάρχει πουθενά μια δήλωση αντίθεσής του στη γερμανική εισβολή και κατοχή στην Ελλάδα, χρειάζονται επιχειρήματα τα οποία η Μαρία Γεωργιάδου τα αναζήτησε από τον 16ο αιώνα βρίσκοντας τις ρίζες της οικογένειάς του μεταξύ Χίου, Μασσαλίας και Κωνσταντινούπολης. Η συγγραφέας προτίμησε από τη συνήθη τακτική της αποσιώπησης ή του θυμιάματος, την επιστημονική - αρχειακή έρευνα. Και τα κατάφερε τόσο καλά ώστε να αναδειχθεί όχι μόνο η έντονη προσωπικότητα ενός μαθηματικού, αλλά και το πλαίσιο μιας εποχής που είναι πιο σύνθετη απ’ όσο θέλουν οι οπαδοί της ιστορίας του «καλού και των κακών».

Ο Καραθεοδωρή ήταν ελληνο-οθωμανός. Γεννήθηκε στη Γερμανία το 1873. Ο πατέρας του Στέφανος ήταν σημαντικό στέλεχος του οθωμανικού υπουργείου Εξωτερικών, εκείνη την εποχή, α΄ γραμματέας της οθωμανικής διπλωματικής αποστολής στη Γερμανία. Ανάμεσα στο 1840 και στο 1912, 15 ελληνο-οθωμανοί (ή «νεοφαναριώτες») διπλωμάτες υπηρέτησαν επικεφαλής διπλωματικών αποστολών της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Από αυτούς οι 12 ήταν συγγενείς του Καραθεοδωρή (και πάντως δεν υπηρέτησαν τα ελληνικά συμφέροντα).

Άλλωστε και ο Κωνσταντίνος έγινε δεκτός ως Οθωμανός στη στρατιωτική ακαδημία του Βελγίου, όπου ο πατέρας του υπηρέτησε μετά τη Γερμανία. Η επαφή του με τον ελληνισμό έγινε αρκετά αργότερα, με το Κρητικό ζήτημα και τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

Στη Γερμανία των Ναζί

Οπως εξηγεί ο Κώστας Γαβρόγλου (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθήνας), «η κ. Γεωργιάδου μέσα από την εξαντλητική μελέτη ενός εντυπωσιακού αριθμού αρχείων σε χώρες της Ευρώπης, των ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Τουρκία που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τον Καραθεοδωρή, ανασυγκροτεί το εξαιρετικά σύνθετο κλίμα στα Πανεπιστήμια της Κεντρικής Ευρώπης και των σχέσεων ανάμεσα στους επιστήμονες, οι οποίοι ήταν και «υπεύθυνοι» για τις ριζοσπαστικότερες αλλαγές που έγιναν σχετικά με τους τρόπους θέασης της φύσης μετά τον 17ο αιώνα. Ανάμεσα στα πολλά που πραγματεύεται η κ. Γεωργιάδου, είναι και η παραμονή του Καραθεοδωρή στη Γερμανία μετά την άνοδο των Ναζί και καθ’ όλη τη διάρκεια του Πολέμου, παρά το γεγονός ότι είχε τη δυνατότητα να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ».

Αυτή είναι και η «ταμπακιέρα». Η Μαρία Γεωργιάδου παραθέτει όλες τις διώξεις φίλων και συνεργατών του Καραθεοδωρή ώστε είναι δύσκολο κανείς να υποστηρίξει πως «δεν ήξερε». Αλλά δεν απαιτεί από αυτόν ηρωισμούς. Η βαθιά ελιτίστικη αντίληψη του κοσμοπολίτη Καραθεοδωρή μοιάζει με αυτήν των αξιωματικών της πρωσικής αριστοκρατίας, οι οποίοι πολέμησαν για τη Γερμανία υπό τον Χίτλερ, ενώ ταυτόχρονα οργάνωναν τη δολοφονία του. Οπως λέει ο Κώστας Γαβρόγλου, η απόφαση του Καραθεοδωρή να μείνει στη Γερμανία στη διάρκεια των Ναζί ήταν μία απόφαση ίδια με αυτήν που είχαν πάρει εκατοντάδες Γερμανοί πανεπιστημιακοί, μεγάλο τμήμα των οποίων δεν ήταν Ναζί ούτε καν συμπαθούντες.

Η αφήγηση της κ. Γεωργιάδου πραγματεύεται ένα σύνθετο πλέγμα συνθηκών μέσα στις οποίες πορεύεται ο Καραθεοδωρή με τις αντιφάσεις του: «Το 1915 υπογράφει την περίφημη διακήρυξη ότι ο γερμανικός πολιτισμός είναι συνώνυμος με τον μιλιταρισμό. Δεν υπογράφει καμία διακήρυξη υπέρ των Ναζί, αλλά και δεν κάνει απολύτως τίποτα για να υπερασπισθεί τους συναδέλφους του που πρέπει να εγκαταλείψουν τα πανεπιστήμια μέσα σε λίγες εβδομάδες το 1933 – ό,τι ακριβώς έκαναν και άλλοι πολλοί γνωστοί Γερμανοί καθηγητές. Δεν είπε τίποτα για να υπερασπισθεί τον Αϊνστάιν, ενώ τo 1935 το βαυαρικό υπουργείο Παιδείας τον διορίζει να εκπροσωπήσει τη Γερμανία στη Διεθνή Μαθηματική Ενωση».

Αυτά είναι ντοκουμέντα που περιλαμβάνονται στη βιογραφία που έγραψε η Μαρία Γεωργιάδου. Όπως και η συχνή του αλληλογραφία με τον Suss, τον ναζιστή «κομισάριο» των μαθηματικών.

Η Σύγκλητος της Ακαδημίας επιχειρώντας να «απαντήσει» στη Μαρία Γεωργιάδου αναφέρεται σε (ευνοϊκά) σχόλια των σημαντικών επιστημόνων της ίδιας περιόδου Behtke, Perron και του Ν. Κριτικού, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται ότι ο μεν πρώτος υποστηρίχθηκε επαγγελματικά στη ναζιστική Γερμανία από τον Καραθεοδωρή, ο δεύτερος ήταν στενός του συνεργάτης την ίδια εποχή στη Γερμανία, ενώ για τον Ν. Κριτικό η Μαρία Γεωργιάδου αναφέρει πως όταν μίλησε για τον Καραθεοδωρή αγνοούσε πως από το βιβλίο επισκεπτών της οικογένειας Καραθεοδωρή στη Γερμανία λείπουν οι σελίδες από το 1941 ώς το 1945. «Γιατί άραγε;», αναρωτιέται η βιογράφος…

Ο Καραθεοδωρή, καταλήγει η Μαρία Γεωργιάδου, ήταν μεγάλος επειδή ήταν αυτός που ήταν και όχι επειδή ανταποκρινόταν στην απλοϊκή εικόνα που δημιουργήθηκε μεταγενέστερα γι’ αυτόν...

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

O Albert Einstein, o Constantin Carathéodory και ο χρόνος

Για να κατανοήσουμε τη συμβολή του Carathéodory στη θεμελίωση της Γενικής Σχετικότητας του Einstein, το μόνο στοιχείο που είναι αντικειμενικό είναι οι ιστορικές πηγές.

O Albert Einstein δημοσίευσε στο γερμανικό περιοδικό Annalen der Physik, το άρθρο του Die Grundlage der allgemeinen Relativitätstheorie το 1916. Ακριβέστερα το άρθρο του στάλθηκε στις 20 Μαρτίου 1916. Στην πρώτη σελίδα (βλ. Relativitatstheorie) αναφέρονται ονόματα μαθηματικών που ανέπτυξαν τον διαφορικό λογισμό «absoluten Differential Kalkül» ο Gauss, o Riemann και ο Christoffel. O Einstein αναφέρεται και στον Minkowski, αλλά μόνο για την ειδική σχετικότητα. Ενώ διευκρινίζει τον ρόλο του Ricci και του Levi-Civita στη θεωρητική φυσική. Είναι οι πρώτοι που εισήγαγαν την έννοια του τανυστή που γενικεύει το διάνυσμα. Η πιο σημαντική του αναφορά, όμως, γίνεται για τον φίλο του, τον μαθηματικό Marcel Grossmann. Πιο συγκεκριμένα, γράφει:
«Endlich sei an dieser Stelle dank bar meines Freundes, des Mathematikers Grossmann, gedacht, der mir durch seine Hilfe nicht nur das Studium der einschlägigen mathematischen Literatur ersparte, sondern mich auch beim Suchen nach den Feldgleichungen der Gravitation unterstützte.»

Και γράφει συγκεκριμένα για τη βοήθεια (Hilfe) που του πρόσφερε ο φίλος του. Όμως ο ίδιος ο Einstein είχε ήδη δημοσιεύσει ένα άλλο άρθρο το 1915 με τίτλο Die Feldgleichungen der Gravitation (βλέπε άρθρο) και ακόμα ένα πάλι το 1915 με τίτλο Erklarung der Perihelionbewegung der Merkur aus der allgemeinen Relativitätstheorie όπου εξηγούσε το φαινόμενο της μετακίνησης του περιήλιου του πλανήτη Ερμή.

Από την άλλη πλευρά, αν εξετάσουμε τις πρώτες ανταλλαγές επιστολών του Einstein και του Carathéodory, έχουμε τα εξής αποτελέσματα:

- Επιστολή Einstein προς Carathéodory 6 Σεπτεμβρίου 1916
- Επιστολή Einstein προς Carathéodory 10 Σεπτεμβρίου 1916
- Επιστολή Carathéodory προς Einstein 16 Δεκεμβρίου 1916

Κατά συνέπεια η συμβολή του Carathéodory δεν αφορά καθόλου τη δημιουργία της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Και η χρονολογία είναι ξεκάθαρη όσον αφορά σ’ αυτό το θέμα. Βλέπουμε επιπλέον ότι ο Einstein δεν παραλείπει να αναφέρει ονόματα επιστημόνων που τον βοήθησαν στα άρθρα. Και θα κάνει το ίδιο και με τον Carathéodory για την αξιωματική θεμελίωση της θεωρίας του. Κατά κάποιο τρόπο ό,τι έκανε ο Minkowski για την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας, το έκανε ο Carathéodory για τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Και μάλιστα είναι ο ίδιος ο Einstein που παρουσίασε το έργο του Carathéodory στην Ακαδημία. Οι σχέσεις τους ήταν καθαρά επιστημονικές, αλλά υπήρχε μια ειλικρινής αλληλοεκτίμηση γενικά ως επιστήμονες. Αυτό είναι λοιπόν το πλαίσιο της έρευνας περί συμβολής του Carathéodory στη θεωρία του Einstein και τίποτα άλλο.

Νίκος ΛΥΓΕΡΟΣ

Καραθεοδωρή (Karathe 'odory) και τουριστική ανάπτυξη

Για την επιστημονική εμβέλεια και την πνευματική ευρύτητα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή έχουν γραφτεί αρκετά και μάλιστα από επιστήμονες που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην ανάδειξη ενός επιστήμονα παγκοσμίου κύρους.

Ωστόσο, η ζωή και το έργο του μεγάλου Έλληνα μαθηματικού ευτύχησε πρόσφατα να αποκτήσει «στέγη» σ' έναν μουσειακό χώρο στην Κομοτηνή και να γίνει ευρύτερα γνωστός στο ελληνικό κοινό.

Ήδη οι επισκέψεις έχουν ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες καθώς το Μουσείο έχει φιλοξενήσει περισσότερα από 1.100 παιδιά την πρώτη εβδομάδα της λειτουργίας του. «Τα τηλέφωνα χτυπάνε συνέχεια, σε σημείο που είμαστε αναγκασμένοι να μεταθέτουμε τα ραντεβού άλλες ημέρες», λέει με περισσή ικανοποίηση ο Σάκης Λιπορδέζης, διευθυντής του Μουσείου Καραθεοδωρή και ένας εκ των ερευνητών που πάσχισαν για τη δημιουργία του χώρου. «Περιμένουμε παιδιά από Αθήνα, Θεσσαλονίκη ακόμη και από Κύπρο», σημειώνει.

«Υπάρχει μεγάλη απήχηση από τα σχολεία που επισκέπτονται το Μουσείο. Να φανταστείτε ότι αυτό το Σαββατοκύριακο έχουμε δώδεκα ραντεβού από σχολεία που έρχονται για εκδρομή», συμπληρώνει ο δήμαρχος της Κομοτηνής και αποκαλύπτει τα μελλοντικά σχέδια που θα συνδεθούν με το όνομα Καραθεοδωρή.

«Πέρα από το Μουσείο έχουμε και ένα ίδρυμα Καραθεοδωρή το οποίο θέλουμε να το μετατρέψουμε σταδιακά σ' ένα χώρο όπου κάθε δύο χρόνια θα παρουσιάζονται τα νέα δεδομένα της μαθηματικής επιστήμης. Πιστεύουμε ότι και σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης θα το πετύχουμε».

Νίκολα Τέσλα - ο θαυμαστός κόσμος της επιστήμης

«Eχουμε πολλά μνημεία των παρελθόντων χρόνων, έχουμε παλάτια, πυραμίδες, ελληνικούς ναούς και καθεδρικές εκκλησίες του χριστιανικού κόσμου. Σε αυτά αποδεικνύεται η ισχύς των ανθρώπων, η σπουδαιότητα των εθνών, η αγάπη για την τέχνη και η αφοσίωση στη θρησκεία.

Αλλά, το μνημείο στο Νιαγάρα έχει κάτι ξεχωριστό, σε μεγάλη αρμονία με τις τωρινές σκέψεις και τάσεις μας. Είναι μνημείο αντάξιο της επιστημονικής εποχής μας, πραγματικό μνημείο διαφωτισμού και ειρήνης. Σηματοδοτεί την αρχή της καθυπόταξης των φυσικών δυνάμεων στην υπηρεσία του ανθρώπου, την κατάργηση πρωτόγονων μεθόδων και την ανακούφιση εκατομμυρίων ανθρώπων από την ανέχεια και τη δυστυχία».

σύντομο αυτό κείμενο, από την ομιλία του φυσικού και εφευρέτη Νίκολα Τέσλα, στα εγκαίνια του υδροηλεκτρικού σταθμού στο Νιαγάρα, περιγράφεται το κίνητρο του πλούσιου επιστημονικού του έργου.

Γνωστές και άγνωστες εφευρέσεις, μακέτες και λειτουργικά μοντέλα, του Νίκολα Τέσλα, του ανθρώπου που χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες της σύγχρονης εποχής, κείμενα, σημειώσεις από τα ημερολόγιά του και φωτογραφίες από τη ζωή του παρουσιάζονται στην έκθεση «Ο θαυμαστός κόσμος του ηλεκτρισμού του Τέσλα», που θα φιλοξενήσει το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από την Κυριακή 5 Απριλίου έως τις 12 Απριλίου του 2009.

Πρόκειται για την περιοδεύουσα έκθεση του Μουσείου Νίκολα Τέσλα του Βελιγραδίου, η οποία παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με προηγούμενους σταθμούς το Περθ της Αυστραλίας, το Βανκούβερ του Καναδά, τη Βιέννη της Αυστρίας και το Στρασβούργο της Γαλλίας.

Ο Νίκολα Τέσλα ήταν εφευρέτης του εναλλασσόμενου μαγνητικού πεδίου, της επαγωγικής μηχανής, του πολυφασικού εναλλασσόμενου ρεύματος, της γεννήτριας και του πλήρους συστήματος παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, των ραδιοκυμάτων κ.ά.

Το 1912 του απονεμήθηκε από κοινού με τον Έντισον το Νόμπελ Φυσικής, αλλά αρνήθηκε να το δεχθεί.

H μοναδική μάρκα αποκλειστικά ηλεκτρικών αυτοκινήτων φέρει το όνομά του για να τιμήσει αυτόν τον μεγάλο Σέρβο επιστήμονα. Το τελευταίο της χλιδάτο μοντέλο (sport coupe) έχει αυτονομία 450 χλμ και τελική 250 km/hr , ενώ η τιμή του αναμένεται γύρω στις 100.000 ευρώ.

Ένας ομαδικός τάφος ερμητικά κλειστός

«... βγήκα ψηλά και πλάγιασα σε πέτρα σε λιθάρι
κι εκεί ήταν μνήμα κλέφτικο, θαμμένο παλικάρι
δεν τόειδα και το πάτησα απάνω στο κεφάλι
κι ακούω το μνήμα να βογγά βαριά ν’ αναστενάζει:
για πάρε μάνα μ’ το κορμάκι μου και θάψτο στο χωριό μου..»
Δημοτικό τραγούδι

Tα φαντάσματα του Νίκου Ζαχαριάδη, του Γούσια (Γιώργκ Βοντίτσιου) και του Μήτσου Βλαντά πλανώνται πάνω από την ακριτική Φλώρινα, εκεί όπου τον Φεβρουάριο του 1949 οδήγησαν τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ) σε μια από τις πλέον οδυνηρές ήττες του που σηματοδότησε τη οριστική συντριβή του ένοπλου κινήματος του ΚΚΕ λίγους μήνες μετά στον Γράμμο.

Στις παρυφές της ακριτική πόλης, επτακόσιοι και πλέον νεκροί βρίσκονται παραχωμένοι σε ένα χωράφι, όπου μαχητές του ΔΣΕ ετάφησαν μετά τη μάχη της Φλώρινας κρατώντας ανοιχτή μια πληγή του εμφυλίου πολέμου. Είναι ίσως ο μοναδικός γνωστός ομαδικός τάφος σε όλη την Ευρώπη που παραμένει ερμητικά κλειστός, δείγμα ότι οι συνέπειες της αδελφοκτόνας σύγκρουσης δεν έχουν εξαλειφθεί εξήντα χρόνια μετά.

Μυστικό οι 713 νεκροί

Νύχτα 11ης Φεβρουαρίου 1949. Ισχυρή δύναμη του ΔΣΕ υπό τ διοίκηση του Γούσια και την πολιτική καθοδήγηση του Βλαντά επιτίθεται στη Φλώρινα με σκοπό να την καταλάβει και να την ανακηρύξει πρωτεύουσα της «Ελεύθερης Ελλάδας». Η μάχη με τις δυνάμεις του Εθνικού Στρατού (ΕΣ) και της Χωροφυλακής που υπερασπίζονταν την πόλη ήταν λυσσώδης και τελείωσε μια μέρα αργότερα με υποχώρηση των αντάρτικων μονάδων.

Ο ΔΣΕ άφησε στο πεδίο της σύγκρουσης 713 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες, πολλοί εξ αιτών αμούστακα παιδιά που είχαν στρατολογηθεί βίαια κατά την επίσης αποτυχημένη επιχείρηση κατάληψης της Νάουσας. Οι απώλειες του Εθνικού Στρατού ήταν 44 νεκροί και 35 τραυματίες.

Αφού οι αντάρτες ετράπησαν σε φυγή, ο στρατός συγκέντρωσε τους νεκρούς του αντιπάλου και με μπουλντόζες τους έθαψε σε μεγάλο ομαδικό τάφο στην τοποθεσία «Άγιος Γεώργιος», στην άκρη της πόλης.

Έκτοτε η Φλώρινα, τυλιγμένη στο σάβανο της τραγωδίας, έκρυψε στα σπλάχνα της το φοβερό μυστικό, για το οποίο όλοι συζητούσαν χαμηλόφωνα, αλλά ουδείς τολμούσε να μιλήσει ανοιχτά.

Η μετεμφυλιακή περίοδος υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή στην περιοχή, καθώς οι συνέπειες της σύγκρουσης πολλαπλασιάστηκαν από το ενδεχόμενο ενοχοποίησης με αντεθνικά χαρακτηριστικά κάθε διαφορετικής προσέγγισης - λόγω και του μακεδονικού ζητήματος. Η έκφραση οποιασδήποτε συμπάθειας για τους ηττημένους ήταν απαγορευμένη, ο φόβος της στοχοποίησης μεγάλος. Η πόλη, κλεισμένη στον εαυτό της προκειμένου να επιβιώσει, δεν τολμούσε να ανοίξει συζήτηση για τέτοιο θέμα ακόμη και έως τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Τότε για πρώτη φορά τέθηκε ζήτημα στο δημοτικό συμβούλιο Φλώρινας από τον πρόεδρό του κ. Τάσο Βασιλείου, που έφερε πρόταση να χαρακτηριστεί το χωράφι με τον ομαδικό τάφο «χώρος ειδικού προορισμού». Όπως λέει, η πρόταση όχι μόνο δεν συζητήθηκε αλλά δεν την ψήφισαν ούτε μέλη της παράταξής του. Ο κ. Βασιλείου επισημαίνει τον ρόλο του παντοδύναμου τότε μητροπολίτη Αυγουστίνου Καντιώτη: «Ο Καντιώτης έδειξε σε αυτό το θέμα μικροψυχία, επειδή σκεπτόταν σαν πολιτικός που δεν είχε να κερδίσει τίποτα».

Ανέγερση μνημείου

Κάποιοι συγγενείς αγνοούμενων ανταρτών μετέβαιναν κατά καιρούς στη Φλώρινα και άναβαν κρυφά ένα κερί στο χωράφι, με την ελπίδα ότι στον ομαδικό τάφο ήταν ο δικός τους άνθρωπος. Σκέψη βεβαίως για εκταφή και αναγνώριση των νεκρών δεν γινόταν.

Το ΚΚΕ και άλλες δυνάμεις της Αριστεράς επιδόθηκαν σε αγώνα για τ μετατροπή του χωραφιού σε ιστορικό χώρο, αλλά η έκταση ανήκει σε ιδιώτη, που ζητάει οικονομικά ανταλλάγματα τα οποία κρίνονται ασύμφορα από τους διεκδικητές Κατά καιρούς το ΚΚΕ οργανώνει εκδηλώσεις στον χώρο και μάλιστα τοποθετεί επιτύμβιες στήλες τις οποίες όμως καταστρέφουν άγνωστοι.

Η οικονομολόγος κ. Κατίνα Λατίφη, που έχει ξεκινήσει διαδικασία συγκέντρωσης υπογραφών για την ανάδειξη του χώρου, αφήνει αιχμές εναντίον του ΚΚΕ για τους χειρισμούς του και λέει πως «η αριστερά είναι υπεύθυνη που ξέχασε τόσα χρόνια τα παιδιά της».

Σε κάθε περίπτωση, η Φλώρινα κουβαλάει επί μισό και πλέον αιώνα ένα βαρύ φορτίο. Ο δήμαρχός της κ. Στέφανος Παπαναστασίου λέει ότι ο χρόνος έχει ωριμάσει για να διευθετηθεί η εκκρεμότητα. Πώς θα γίνει αυτό; «Ο δήμος έχει συγκροτήσει φάκελο για την τροποποίηση της πολεοδομικής μελέτης. Το χωράφι θα μετατραπεί σε χώρο πρασίνου και με αυτόν τον τρόπο ανοίγει ο δρόμος για την ανέγερση μνημείου».

Άρθρο του Σταύρου Τζίμα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (31/3/09)

Παγκόσμια κυριαρχία μέσω νομισμάτων

Η λέξη νόμισμα προέρχεται από το «νόμο» και σημαίνει αυτό που η κοινωνία έχει θεσμοθετήσει ως μέσο για τις συναλλαγές της και την αποθήκευση αξίας.

Χιλιάδες χρόνια το ίδιο το νόμισμα είχε ακριβώς την αξία που του έδινε ο νόμος, ως περιεχόμενο μετάλλου. Η ιστορία της αρχαίας αθηναϊκής δραχμής είναι χαρακτηριστική, αφού πρόκειται για το μακροβιότερο νόμισμα του κόσμου, δεδομένου ότι διατήρησε αφαλκίδευτο το περιεχόμενό της σε άργυρο επί έξι τουλάχιστον αιώνες. Αυτά όμως μέχρι το 1971. Τη χρονιά εκείνη, το διεθνές νομισματικό σύστημα, που είχε θεμελιωθεί στο Bretton Woods και στηριζόταν στην ισοδυναμία του δολαρίου με το χρυσό, κατέρρευσε και οι ΗΠΑ μονομερώς κατάργησαν τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου στο πολύτιμο μέταλλο.

Στη συνέχεια, το δολάριο, που παρέμεινε «άγκυρα» του διεθνούς νομισματικού συστήματος, δεν στηριζόταν πια στην εσωτερική του αξία, αλλά στην αμερικανική οικονομία, ως παγκόσμια δύναμη, και φυσικά στην πολιτική ισχύ της χώρας. Επιβλήθηκε έτσι η πλήρης κυριαρχία του «χάρτινου» πλέον δολαρίου στις διεθνείς αγορές, αλλά και στις κεντρικές τράπεζες ως αποθεματικού νομίσματος.

Ωστόσο, οι Αμερικανοί δεν ήταν... Αθηναίοι και υπέκυψαν στο πειρασμό να φαλκιδεύσουν την αξία του νομίσματός τους. Δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, τύπωσαν δολάρια και δολαριακές αξίες, με βάση όχι τα θεμελιώδη της δικής τους οικονομίας, αλλά της παγκόσμιας, που, αναπτυσσόμενη, ζητούσε να χρησιμοποιεί όλο και περισσότερα δολάρια για συναλλαγές και αποθεματοποίηση αξίας. Με τον τρόπο αυτόν, το δολάριο και κατ' επέκταση οι ΗΠΑ στηρίζονται στο γεγονός ότι σχεδόν όλη η υφήλιος χρησιμοποιεί το «χάρτινης» πλέον αξίας νόμισμά τους.

Ετσι, η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μπορεί να λειτουργεί με τεράστια ελλείμματα τόσο στον εξωτερικό της τομέα όσο και στα δημόσια οικονομικά της. Με τον τρόπο αυτόν, χρηματοδοτεί και την πολιτική και στρατιωτική υπεροχή της, που της διασφαλίζουν συνέχεια στην παγκόσμια χρήση του δολαρίου. Με λίγα λόγια, η παγκόσμια αποταμίευση παραμένει στη διάθεση των ΗΠΑ, για μια γερή «βουτιά» κάθε τόσο, όπως και τώρα με τις επενδυτικές τράπεζες της Νέας Υόρκης.

ΠΗΓΗ : ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Πού είναι η Ευρώπη στο G20 ??

Όταν ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα επισκεφθεί την ερχόμενη εβδομάδα το Λονδίνο, θα διαπιστώσει την απουσία μιας μεγάλης δύναμης από τη σύνοδο G20: της Ευρώπης. Τόσο στο Πεκίνο όσο και στην Ουάσινγκτον, ακούει κανείς όλο και περισσότερο G2 αντί για G20. Και G2 σημαίνει ΗΠΑ και Κίνα. Η Ευρώπη δεν περιλαμβάνεται στην εξίσωση.

Πέντε από τους 20 ηγέτες που θα παραστούν στη σύνοδο θα είναι Ευρωπαίοι, εκπροσωπώντας τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το όλον θα είναι όμως λιγότερο από το άθροισμα των μερών. Θα υπάρχουν πολλοί Ευρωπαίοι, αλλά όχι Ευρώπη.

Ο Γκόρντον Μπράουν είπε αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να ηγηθεί του πλανήτη στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων στην κρίση. Ακόμη κι αν αυτό είναι αλήθεια, γράφει στην «Guardian» ο Βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον Ας, η Ευρώπη χαρακτηρίζεται από την παταγώδη αποτυχία της να βρει αυτές τις λύσεις.

Τόσο η Κίνα όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υιοθετήσει μαζικά οικονομικά πακέτα. Η Ευρώπη, αντίθετα, συνεισφέρει στο γεύμα με ψίχουλα. Ο Γάλλος οικονομολόγος Νικολά Μπαβερέζ υπολόγισε ότι το οικονομικό πακέτο της Ευρώπης ισοδυναμεί με το 1,5% του ΑΕΠ, έναντι 12% για το πακέτο των Ηνωμένων Πολιτειών. Εκτός του ότι συνεισφέρουν τόσο λίγο, οι Ευρωπαίοι επιδίδονται και σε δύο άλλες συνηθισμένες δραστηριότητες: τσακώνονται για το ποιος θα πάρει ποια ακριβώς ψίχουλα και τα βάζουν με την «κακή» Αμεριική.

Ο Γερμανός οικονομολόγος Κρίστοφ Σμιτ για παράδειγμα, ένας από τους πέντε «σοφούς» που συμβουλεύουν τη γερμανική κυβέρνηση, κατηγορεί τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι διογκώνουν το εθνικό τους χρέος και ότι μπορεί να προκαλέσουν αύξηση του πληθωρισμού τυπώνοντας χρήματα. Η κριτική αυτή είναι ενδεχομένως σωστή. Την ίδια στιγμή, όμως, η Γερμανία περιμένει από την Αμερική να ενισχύσει την εξαγωγική της βιομηχανία δαπανώντας αυτά τα επιπλέον δολάρια. Με άλλα λόγια, δαγκώνει το χέρι που την ταϊζει.

Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν αφορά ούτε καν όλους τους Ευρωπαίους. Η Γαλλία παραβιάζει ανοιχτά τους κανόνες ανταγωνιστικότητας στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς. Οσο για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Το μόνο που κάνουν οι πλούσιοι συγγενείς τους είναι να παρεμβαίνουν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ζητώντας να τους χορηγηθεί μεγαλύτερη βοήθεια.

Το ταξίδι του Ομπάμα, που θα συνεχιστεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ και στη συνέχεια στη σύνοδο Ε.Ε.-ΗΠΑ στην Πράγα, θα έχει επίσης ως αντικείμενο την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας. Αλλά σε ό,τι αφορά τους τομείς αυτούς, το μοναδικό κεφάλαιο στο οποίο οι Ευρωπαίοι επιδεικνύουν κάποια ενότητα είναι το Ιράν. Σε όλα τα υπόλοιπα ζητήματα που περιλαμβάνονται στην ατζέντα του Ομπάμα -Αφγανιστάν, Πακιστάν, σχέσεις με Ρωσία και Κίνα, πυρηνικά όπλα- δεν υπάρχει Ευρώπη. Υπάρχουν μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Αντίθετα με τον προκάτοχό του, ο Ομπάμα είναι διατεθειμένος να συνεργαστεί με μια πιο ισχυρή, πιο ενωμένη Ευρώπη. Αλλά, δεν μπορεί να συνεργαστεί με κάτι που δεν υπάρχει.

Πηγή: The Guardian

Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

Πλησιάζει η ώρα που θα πρέπει να κάνουμε κάτι για την μητέρα όλων μας ... την ΓΗ μας. Για να καταλάβετε πόσο μοναδικός είναι πάρτε το πιο δυνατό τηλεσκόπιο όλων των εποχών και ψάξτε να βρείτε στο σύμπαν άλλον φιλόξενο πλανήτη...... δυστυχώς είναι μονάκριβος. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την βλακεία που μας δέρνει και τον καταστρέφουμε καθημερινά. Ας ξεκινήσουμε με την άσκηση που πρέπει να κάνουμε όλοι αύριο στις 20:30 και να το κάνουμε καθημερινότητα και τρόπο ζωής μειώνοντας τις καθημερινές μας ενεργειακές ανάγκες.

Κοινωνικά δίκτυα και διαφάνεια

Το Yelp.com, μία από τις πιο γνωστές ιστοσελίδες στην οποία οι χρήστες μπορούν να γράψουν κριτικές για μέρη που επισκέπτονται, προκαλεί παράπονα από τις επιχειρήσεις που φιλοξενούνται στην υπηρεσία. Η ανάπτυξη της ιστοσελίδας στηρίζεται στη δημιουργία μιας συμπαγούς διαδικτυακής κοινότητας που συνεισφέρει εντατικά με περιεχόμενο και κριτικές, ωστόσο η διαφάνεια της τίθεται σε αμφισβήτηση, με τις επιχειρήσεις αλλά και πολλούς καταναλωτές να προσπαθούν να κατανοήσουν πώς ακριβώς λειτουργεί.

Μάλιστα, από τη στιγμή που υπηρεσίες όπως το Yelp αλλά και κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook, το Twitter και το MySpace γνώρισαν την απότομη άνθιση των τελευταίων ετών, το φαινόμενο εντάθηκε. Η εύρεση της ιδανικής ισορροπίας μεταξύ των στοιχείων που υποστηρίζουν την ύπαρξη και ανάπτυξη τους, αλλά και η διατήρηση της βάσης χρηστών, πιθανόν μέσα από βελτιωμένα κανάλια επικοινωνίας, θα προσδιορίσουν κατά πόσο θα εξακολουθήσουν να χαρακτηρίζονται από ζωντάνια και κερδοφορία.

Κάποιοι αναρωτιούνται γιατί πολλές από τις κριτικές των χρηστών εξαφανίζονται μυστηριωδώς από τις σελίδες του Yelp. Η Λέσλι Ταγκόρντα, ιδιοκτήτρια εταιρείας web design παρατήρηση ότι πολλές κριτικές για την επιχείρηση της εξαφανίστηκαν τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτό της προκαλεί ανησυχία, αφού όσο περισσότερες κριτικές, τόσα περισσότερα τηλεφωνήματα μπορεί να δεχθεί από πιθανούς πελάτες, όπως εξήγησε η ίδια.

Κατόπιν επικοινωνίας με την ίδια την εταιρεία, της εξήγησαν ότι πολλές κριτικές ενδέχεται να σβηστούν από ένα αυτοματοποιημένο πρόγραμμα που φιλτράρει όσες δε θεωρούνται αξιόπιστες. Αν και αρχικά η απάντηση της εταιρείας την ικανοποίησε, η Ταγκόρντα εξακολουθεί να μην αισθάνεται άνετα με τους σκοπούς που εξυπηρετεί η υπηρεσία. «Πιστεύω ότι θα πρέπει να είναι πιο ξεκάθαροι σχετικά με τον τρόπο που δημοσιεύονται οι κριτικές αλλά και τι συμβαίνει με τις κακές κριτικές».

Ο διευθύνων σύμβουλος του Yelp, Τζέρεμι Στόπελμαν, υπεραμύνθηκε του τρόπου που το Yelp σταματάει τη δημοσίευση κάποιων κριτικών, αναφέροντας ότι αν η εταιρεία παρήχε λεπτομερή εξήγηση της διαδικασίας, οι χρήστες θα έβρισκαν τρόπο να την παρακάμψουν. Ο ίδιος αναγνώρισε ότι αυτή η τακτική μπορεί να προκαλέσει έκπληξη και προβληματισμό σε πολλές επιχειρήσεις. Κάποιες εξηγήσεις μπορεί κάποιος να βρει στο αντίστοιχα των «Συχνών Ερωτήσεων» της ιστοσελίδας, ωστόσο δεν κατευθύνονται όλοι οι χρήστες εκεί. «Θα πρέπει να το κάνουμε τόσο κατανοητό ώστε όλοι να καταλάβουν ότι αυτό θα συμβαίνει», εξηγεί ο Στόπελμαν, επισημαίνοντας ότι τέτοιες συμπεριφορές είναι ως ένα βαθμό κατανοητές, αφού το περιεχόμενο παράγεται εξ' ολοκλήρου από τους χρήστες-καταναλωτές, οι οποίοι είναι συχνά απρόβλεπτοι.

Μέσα σε αυτό το κλίμα έρχονται να προστεθούν και αναφορές σε μέσα ενημέρωσης σχετικά με την απόκρυψη αρνητικών κριτικών, ή την καλύτερη προβολή αντίστοιχων θετικών, με χρηματικό αντάλλαγμα. Το Yelp ωστόσο αντικρούει τις κατηγορίες λέγοντας ότι πρόκειται για παρεξήγηση. Σε μια προσπάθεια εξομάλυνσης αυτής της κατάστασης, η ιστοσελίδα αφιερώνει πλέον περισσότερες πηγές στην ερμηνεία των δραστηριοτήτων της. Πρόσφατα μάλιστα προχώρησε σε αναπροσαρμογή του περιεχομένου του προφίλ της εταιρείας, προσθέτοντας μία λίστα δέκα πραγμάτων που οι επισκέπτες θα πρέπει να γνωρίζουν για την υπηρεσία.

Το Yelp δεν είναι η μόνη ιστοσελίδα κοινωνικού περιεχομένου που έρχεται αντιμέτωπη με θέματα διαφάνειας. Το Facebook πρόσφατα βρέθηκε να κατηγορείται από χιλιάδες χρήστες του για παραβίαση της ιδιωτικότητας του περιεχομένου που ανεβάζουν οι χρήστες, μετά από αλλαγή των Όρων Χρήσης της υπηρεσίας, σύμφωνα με τους οποίους το Facebook αποκτούσε πλήρη έλεγχο στο περιεχόμενο των μελών του. Τελικά, υπό τις πιέσεις των ίδιων των χρηστών του και της έκτασης που έλαβε το θέμα στα μέσα ενημέρωσης, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, εκ των ιδρυτών της υπηρεσίας, διαβεβαίωσε τους χρήστες ότι το Facebook δεν έχει κανένα έλεγχο στο περιεχόμενο των χρηστών αλλά και ότι δεν θα άλλαζε τους όρους χρήσης του.

Το ζήτημα της διαφάνειας ανάγεται σε μείζονος σημασίας για πολλές ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά από τη στιγμή που αναζητούν τρόπους να δημιουργήσουν έσοδα. Τι ποσοστό της πληροφορίας σχετικά με τους χρήστες μπορούν να διαθέσουν στις διαφημιστικές χωρίς να προκαλέσουν αντιδράσεις; Φυσικά, δεν μπορεί να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι από αυτή την ιστορία. Η Λι Ρέινι, του Ινστιτούτου Pew στις ΗΠΑ, θεωρεί ότι τα κοινωνικά δίκτυα στο Web περνούν τη φάση των δοκιμών και λαθών, ελπίζοντας να καταλήξουν σε ένα μοντέλο που θα δεχθούν όχι μόνο οι χρήστες, αλλά και οι μέτοχοι.

Associated Press και ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Θα επανέλθει το δολλάριο στην αναφορά σε απόθεμα χρυσού?

Η παγκόσμια οικονομία ζει εδώ και δεκαετίες με βάση τον κανόνα του δολαρίου, γεγονός που επέτρεψε στις ΗΠΑ να συσσωρεύσουν «ελλείμματα χωρίς δάκρυα», αλλά κανείς δεν ζητά την επιστροφή στον κανόνα του χρυσού.

ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την κρίση

Όλα θα πάνε καλά στις αρχές Απριλίου, στο Λονδίνο, στη σύνοδο G20. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, μαζί με τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών, θα φορέσουν ένα πλατύ χαμόγελο στην αναμνηστική φωτογραφία, διαβεβαιώνοντας ότι είναι ενωμένοι μπροστά στην κρίση. Όλοι ξέρουν ότι η δημοσιοποίηση οποιασδήποτε διαφωνίας θα θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη. Αντιμέτωπος στη χώρα του με τον κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης, κανείς ηγέτης δεν θα ρισκάρει να κάνει το λάθος. Τα προσχήματα λοιπόν θα σωθούν.

Ενας λόγος ακόμη να είμαστε αισιόδοξοι, γράφει ο Πιερ-Αντουάν Ντελομέ στη «Monde», είναι ότι η G20 δεν πρόκειται να ασχοληθεί με επίμαχα ζητήματα. Η οργάνωση του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος, για παράδειγμα, δεν βρίσκεται καν στην ημερήσια διάταξη. Περίεργη παράλειψη για μια σύνοδο που ο Νικολά Σαρκοζί έχει χαρακτηρίσει «νέο Μπρέτον Γουντς»: η επανίδρυση του ΔΝΣ βρισκόταν στην καρδιά των συμφωνιών του Ιουλίου του 1944.

Περίεργη παράλειψη, αν λάβει κανείς υπόψη τη νομισματική σύγχυση που επικρατεί αυτή τη στιγμή. Τα νομίσματα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης έχουν αποσυντονιστεί, το γεν έχει απογειωθεί, η λίρα έχει βυθιστεί, το δολάριο είναι μετέωρο και οι Κινέζοι διατηρούν το γιουάν υποτιμημένο. Οσο για την Ελβετία, παραβιάζοντας τις ειρηνικές της παραδόσεις, εξαπέλυσε ένα νομισματικό πόλεμο λαμβάνοντας μέτρα για τη διολίσθηση του φράγκου.

Περίεργη παράλειψη, τέλος, όταν όλοι γνωρίζουν ότι ο καπιταλισμός «πονάει» στο νόμισμά του. Η παγκόσμια οικονομία ζει εδώ και δεκαετίες με βάση τον κανόνα του δολαρίου, γεγονός που επέτρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες να συσσωρεύσουν ελλείμματα και χρέη. Αν οι ΗΠΑ δεν κατείχαν το νόμισμα αναφοράς (στη σύνθεση των αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών, στην αγορά πετρελαίου και μετάλλων, στο παγκόσμιο εμπόριο), δεν θα μπορούσαν να ζουν όλο αυτό το διάστημα πάνω από τις δυνατότητές τους και δεν θα είχαν απορροφήσει τα τρία τέταρτα των παγκοσμίων αποταμιεύσεων. Αν δεν είχαν αυτό το «εξωφρενικό προνόμιο», όπως είπε κάποτε ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, δεν θα φορτώνονταν τόσο εύκολα με όλα αυτά τα «ελλείμματα χωρίς δάκρυα».

Δύο γάλλοι οικονομολόγοι, ο Εντουάρ Ισόν και ο Νορμάν Παλμά, υπολόγισαν ότι το συνολικό έλλειμμα του αμερικανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από το 1972 ως το τέλος του 2007 φτάνει τα 8,38 τρισεκατομμύρια δολάρια. «Είναι σαν να είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στα χέρια τους τη φιλοσοφική λίθο», εξηγούν.

Οποιαδήποτε άλλη χώρα, με ένα τέτοιο έλλειμμα, θα είχε χρεοκοπήσει. Οχι όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες με το πράσινο χαρτονόμισμά τους που όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη, από την Αφρική μέχρι τη Ρωσία και την Ασία, θα ήθελαν να διαθέτουν.

«Πρόκειται για ξέπλυμα χρήματος», έγραψε χαρακτηριστικά μια μέρα ο Τόμας Φρίντμαν στους «Νew Υork Τimes». «Δανειζόμαστε χρήμα από την Κίνα για να το στείλουμε στη Σαουδική Αραβία, φροντίζοντας στο μεταξύ να γεμίσουμε τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων μας».

Να όμως που κάτι φαίνεται να αλλάζει. Με την κρίση των subprimes, με την κατάρρευση των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών της Wall Street, με τη δημιουργία του ευρώ και με την απογείωση της Κίνας, υπάρχει η αίσθηση ότι η περίοδος του κανόνα του δολαρίου φτάνει στο τέλος της. Τα «ελλείμματα χωρίς δάκρυα» δεν υπάρχουν πια. Για την ακρίβεια, έχουμε πάντα ελλείμματα, αλλά πλέον έχουμε και δάκρυα. Τα δάκρυα εκατομμυρίων Αμερικανών που έχασαν τη δουλειά τους.

Σε μια συνέντευξη Τύπου που έμεινε στην ιστορία, στις 4 Φεβρουαρίου 1965, ο στρατηγός ντε Γκωλ είχε διαμαρτυρηθεί για το σύστημα που επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να χρεώνονται δωρεάν. «Αυτή η μονομερής ευκολία αφήνει να εννοηθεί ότι το δολάριο είναι μια αντικειμενική και διεθνής μονάδα, ενώ στην πραγματικότητα ανήκει σε μια χώρα», είχε τονίσει.

Οι δηλώσεις εκείνες του ντε Γκωλ είχαν τότε ερμηνευτεί ως το ξέσπασμα ενός ηλικιωμένου ανθρώπου, που είχε ξεπεραστεί από τις οικονομικές εξελίξεις.

Ιδιαίτερα, μάλιστα, καθώς ο Γάλλος στρατηγός είχε ζητήσει τότε την επιστροφή στον κανόνα του χρυσού, «που δεν αλλάζει χαρακτήρα και δεν έχει εθνικότητα».

Η σύνοδος G20 θα επιδιώξει την ανοικοδόμηση του παγκοσμίου χρηματοπιστωτικού συστήματος χωρίς να αλλάξει σε τίποτα το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα. Ο Σαρκοζί θα μπορούσε να γίνει στο Λονδίνο ο εκπρόσωπος όλων εκείνων που θέλουν να γυρίσει οριστικά η σελίδα του κανόνα του δολαρίου. Oμως ο Σαρκοζί δεν είναι ντε Γκωλ.

Το φάσμα της επερχόμενης αναταραχής

Οι ταραχές του Δεκεμβρίου μπορεί να είχαν τη γνωστή αφορμή, αλλά προσέλαβαν διαστάσεις εξέγερσης, επειδή υπήρχε το ευνοϊκό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό υπόστρωμα. Οι αιτίες της νεανικής αναταραχής όχι μόνο συνεχίζουν να υφίστανται, αλλά και παροξύνονται από τη διεθνή κρίση. Αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι θα έχουμε επανάληψη των «Δεκεμβριανών». Σημαίνει, όμως, ότι ο κάμπος είναι τόσο ξερός, που μία μικρή σπίθα μπορεί να προκαλέσει μεγάλη πυρκαγιά.

Οι πολίτες παρακολουθούν με έκδηλη ανησυχία μία κρίση, που απειλεί στην καλύτερη περίπτωση να επιδεινώσει την καθημερινότητά τους και στη χειρότερη να επιφέρει δραματική ανατροπή της. Ολα δείχνουν ότι από οικονομικής απόψεως τα χειρότερα είναι μπροστά κι όχι πίσω. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αυξάνονται οι πιθανότητες ενός κραχ, το οποίο θα πλήξει αυτά που οι άνθρωποι θεωρούν σταθερές στη ζωή τους: την εργασία, τη σύνταξη, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.λπ. Η βαθμιαία αποσταθεροποίηση του κοινωνικού ιστού συντελείται σ' ένα περιβάλλον που έχει διαφοροποιηθεί ποιοτικά σε σύγκριση με το παρελθόν. Η Αθήνα -κι όχι μόνο- έχει μετεξελιχθεί σ' ένα πολυσύνθετο μητροπολιτικό κέντρο με αρκετά απροσπέλαστα επίπεδα. Η ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία έστω και περιστασιακής απασχόλησης του πολύ μεγάλου αριθμού λαθρομεταναστών, που ήδη φυτοζωούν στο περιθώριο, προσθέτει μία νέα διάσταση στο ήδη εκρηκτικό μίγμα.

Θα ήταν παράλειψη εάν δεν αναφέραμε την παράλληλη έξαρση αφενός της εγκληματικότητας όλων των βαθμίδων κι αφετέρου της τρομοκρατίας (υψηλής και χαμηλής έντασης). Και τα δύο φαινόμενα δεν είναι τέκνα της κρίσης, αλλά η έξαρσή τους σχετίζεται μ' αυτήν. Κατά πάσα πιθανότητα, μάλιστα, η αναμενόμενη όξυνση της κρίσης θα προκαλέσει περαιτέρω έξαρσή τους. Έξαρση της τρομοκρατίας, επειδή οι ένοπλες ομάδες θεωρούν ότι αντλούν από την κρίση ηθικοπολιτικό έρεισμα και ταυτοχρόνως επειδή η κρίση ωθεί κάποιους εξεγερμένους σε τέτοιες πρακτικές. Έξαρση της εγκληματικότητας, επειδή η κρίση τροφοδοτεί τον λούμπεν χώρο και διευκολύνει τη διολίσθηση στην παρανομία. Εάν οι τρομοκρατικές επιθέσεις δημιουργούν ένα κλίμα γενικής ανασφάλειας, οι κλοπές και οι ληστείες αντιπροσωπεύουν μία απτή και συγκεκριμένη απειλή για τους απλούς πολίτες.

Προς το παρόν, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών δυσκολεύεται περισσότερο ή λιγότερο να τα βγάλει πέρα, αλλά δεν έχει εξωθηθεί στη ζώνη της απόγνωσης. Εάν η κρίση μετατρέψει μαζικά νοικοκυραίους σε απελπισμένους, η κοινωνική αναταραχή θα προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις, χωρίς προηγούμενο στη μεταπολεμική Ελλάδα. Ορισμένοι θα αναπολήσουν την εποχή, που το παιχνίδι το έκανε η οργανωμένη Αριστερά.

άρθρο του Σταύρου Λυγερού στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Μη σκοτώνετε το ποδόσφαιρο.

Για να πειστούμε ότι «το πρώτο θύμα της βίας είναι το ποδόσφαιρο», η Σούπερ Λίγκα και ο ΟΠΑΠ έφτιαξαν μια παιδαγωγική διαφήμιση: Δώδεκα παίκτες του πρωταθλήματός μας τραυματίζονται στο γήπεδο, όχι από σκληρό τάκλινγκ αλλά με κάποιον από τους συνήθεις τρόπους που τραυματίζονται στα γήπεδά μας οι παίκτες: κροτίδες, βίδες, πέτρες, μπουκάλια άδεια ή και γεμάτα (στη Θεσσαλονίκη με την παραδοσιακή Μαλαματίνα, στην Κέρκυρα με το επίσης παραδοσιακό κουμκουάτ, και ας είναι ακριβό, αφού η «αρρώστια» δεν ξέρει από τσιγκουνιά)... Για σενάριο και σκηνοθεσία πρόκειται. Κανείς δεν τραυματίζεται στ’ αλήθεια, απλώς «οι χορηγοί αθλητικού πνεύματος» θεώρησαν πως αυτός ο κινηματογραφικός τρόπος είναι ο πιο πρόσφορος για να περάσουν το αγαθό μήνυμά τους: Μπάλα παίζουμε. Οχι πόλεμο.

Μπάλα παίζουμε; Σοβαρά; Έμεινε κανείς που να πιστεύει κάτι τέτοιο; Έχουν δει ποτέ αυτοί οι καλοί άνθρωποι γονείς να συνοδεύουν τα παιδιά τους, ούτε καν δεκάχρονα, στα γήπεδα πέντε επί πέντε, με τι φανατισμό ουρλιάζουν δηλητηριάζοντας τα παιδόπουλα; Μήπως έχουν διαβάσει ποτέ αθλητικές εφημερίδες, οι μισές από τις οποίες, οι πιο βαμμένες (με κόκκινο, με πράσινο, με κίτρινο, με ασπρόμαυρο), θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για διακίνηση ναρκωτικών, ηθικοπνευματικής σύνθεσης και δράσεως ναρκωτικών εννοείται, όχι φαρμακευτικών (αυτά τα τελευταία τα βρίσκουν μόνοι τους πολλοί εκ των χουλιγκαναίων). Μήπως έχουν ακούσει ποτέ ποδοσφαιρολογική εκπομπή σε ραδιοφωνικό σταθμό (πολιτικό ή αθλητικό), για να διαπιστώσουν πως υπάρχουν ρεπόρτερ ομάδων πιο φανατικοί από τους προέδρους των ομάδων (όπως συμβαίνει και με ρεπόρτερ κομμάτων, πιο φανατικούς και από τους προέδρους των κομμάτων); Εχουν διαβάσει πύρινες ανακοινώσεις προέδρων πριν από το ματς και έπειτα από αυτό; Έχει τύχει να δουν ποτέ, έστω στην τηλεόραση, μεγαλοπαράγοντες, στελέχη του έθνους, να επιτίθενται εναντίον των διαιτητών, πνιγμένοι τάχα από το δίκιο τους; Έχει τύχει να ακούσουν για υπουργούς Πολιτισμού και υφυπουργούς Αθλητισμού που δωρίζουν υπέρογκα χρέη συλλόγων τόσο εύκολα όσο δεν θα χάριζαν ούτε τα λίγα που τους χρωστάει ο αδερφός τους;

Αν κάτι είχαν δει και είχαν ακούσει οι κεφαλές του ποδοσφαίρου μας, θα είχαν καταλάβει ότι δεν χρειαζόταν να στήσουν σκηνές τραυματισμού ποδοφαιριστών ώστε να διοχετεύσουν το φιλειρηνικό μήνυμά τους. Υπάρχουν αναρίθμητα αυθεντικά στιγμιότυπα στη διάθεσή τους από όλα τα γήπεδα και όλα τα αθλήματα. Και μόνο η πλούσια σοδειά της περασμένης Κυριακής θα τους έλυνε τα χέρια. Μάλιστα θα μπορούσαν να ποικίλουν το φιλμάκι με λίγες εικόνες από τα παλιά: με τον νυν υπουργό Αθλητισμού να πετάει σακάκια σαν προπονητής και να πυροδοτεί παντοιοτρόπως τη βία. Οσο για το πώς θα έπρεπε να κλείνει το φιλμ, εύκολο είναι: με μια νεκροφόρα να χάνεται στο βάθος, προς ενταφιασμόν του φιλάθλου πνεύματος. Μια νεκροφόρα ίδια με εκείνη με την οποία φυγαδεύτηκε ο διαιτητής στην Κέρκυρα...

άρθρο του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το πρώτο θύμα της ΕΕ επειγόντως στην οικονομική "εντατική"

Ε ξι εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης θα χαθούν φέτος και του χρόνου στις χώρες της Ε.Ε., ενώ ο αρμόδιος επίτροπος προαναγγέλλει νέα αναθεώρηση προς το χειρότερο των προβλέψεων για την ευρωπαϊκή οικονομία, μεταθέτοντας πλέον την ανάκαμψη για το 2010.

Η Ρουμανία είναι η πρώτη βαλκανική χώρα της Ε.Ε. που απειλείται με κατάρρευση, με το Βουκουρέστι να ζητάει επειγόντως κοινοτική στήριξη, ενώ ο επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν ήδη κάνει λόγο για είσοδο σε μεγάλη ύφεση.

«Θα έχουμε αρνητικό αναπτυξιακό ρυθμό για πρώτη φορά σε διάστημα 60 ετών το 2009 κατά την ανακοίνωση των εκτιμήσεων του Οργανισμού την άνοιξη», τόνισε ο κ. Στρος-Καν.

Τη δραματική επιδείνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας επιβεβαίωσαν χθες στις Βρυξέλλες ο πρόεδρος της ευρωζώνης κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο επίτροπος κ. Χοακίν Αλμούνια, αλλά και οι υπουργοί Απασχόλησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Σύμφωνα με τον Ισπανό επίτροπο, στο διάστημα που μεσολάβησε από τις τελευταίες προβλέψεις (19ης Ιανουαρίου) διαπιστώθηκε ραγδαία επιδείνωση όλων των δεικτών της οικονομίας, με αποτέλεσμα η Κομισιόν να προχωρήσει το Μάιο σε νέα δυσμενέστερη αναθεώρηση.

Ο κ. Αλμούνια ομολόγησε ότι έπεσε έξω όταν έλεγε τον Ιανουάριο ότι από το δεύτερο εξάμηνο του 2009 θα αρχίσει η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Τώρα τη μεταθέτει για το 2010 και βλέπουμε...

Στο ίδιο πνεύμα και οι δηλώσεις του κ. Γιούνκερ, ο οποίος διαπιστώνει ότι η ύφεση είναι πολύ βαθιά και στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται κανένα απολύτως σημάδι όχι ανάκαμψης, αλλά έστω και σταθεροποίησης της κατάστασης.

Επιπλέον, τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα από τα κράτη-μέλη έχουν εξαντλήσει όλα τα δημοσιονομικά περιθώρια, αφού κόστισαν 400 δισ. ευρώ ή 3,3% του κοινοτικού ΑΕΠ. Για το λόγο αυτό οι «27» αποφάσισαν να απαντήσουν αρνητικά στην έκκληση του Αμερικανού προέδρου κ. Μπαράκ Ομπάμα για νέα πακέτα ανάκαμψης από την πλευρά των Ευρωπαίων. Η εξέλιξη αυτή ερμηνεύθηκε ως «κόντρα» μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, με αποτέλεσμα ο Λευκός Οίκος να προχωρήσει σε σχετική διάψευση.

Οι δραματικές εξελίξεις έχουν και το πρώτο θύμα στα Βαλκάνια. Πρόκειται για τη Ρουμανία, της οποίας το ισοζύγιο βρίσκεται πλέον σε τραγική κατάσταση, εξαιτίας της μαζικής εξόδου ξένων κεφαλαίων. Ο Ρουμάνος υπουργός Οικονομικών έστειλε επιστολή στον κ. Αλμούνια, ζητώντας επισήμως να κάνει χρήση του κοινοτικού ταμείου για τη στήριξη του ισοζυγίου.

Ο Ισπανός επίτροπος απάντησε θετικά, αλλά, όπως είπε, στο «τραπέζι» θα κάτσει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ η ρουμανική κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει για τους όρους υπό τους οποίους θα δοθούν τα δάνεια. Το κοινοτικό ταμείο έχει ήδη διαθέσει 10 από τα 25 δισ. ευρώ σε Ουγγαρία και Λετονία.

Το χειρότερο, όμως, νέο ήρθε από το Συμβούλιο Υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής. Σε έγγραφο που υιοθέτησε χθες και θα στείλει στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής (19 και 20 Μαρτίου στις Βρυξέλλες) επισημαίνει ότι η ύφεση μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια 6 εκατ. θέσεων εργασίας φέτος και του χρόνου, πλήττοντας πολίτες και νοικοκυριά με σοβαρές κοινωνικές παρενέργειες.

Το πλυντήριο είναι το λάβαρο της γυναικείας απελευθέρωσης

Το πλυντήριο έχει έναν απελευθερωτικό ρόλο για τις γυναίκες από ό,τι το αντισυλλυπτικό χάπι, σύμφωνα με δηλώσεις του Βατικανού με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. «Το ηλεκτρικό πλυντήριο και η απελευθέρωση των γυναικών - Βάλτε το απορρυπαντικό, κλείστε το καπάκι και χαλαρώστε», αυτός είναι ο τίτλος ενός άρθρου για τη Γυναίκα στην εφημερίδα του Βατικανού, Osservatore Romano.

Τι συνετέλεσε περισσότερο στη χειραφέτηση των γυναικών της Δύσης στον 20 ο αιώνα; Μερικοί λένε πως ήταν το αντισυλλυπτικό χάπι, άλλοι η απελευθέρωση των αμβλώσεων ή ότι η γυναίκα πλέον εργάζεται και εκτός σπιτιού. Ορισμένοι πηγαίνουν ακόμη πιο μακριά και πιστεύουν πως ήταν: το πλυντήριο.

Το «εγκώμιο» για το πλυντήριο, του οποίου τα πρώτα μοντέλα εμφανίστηκαν το 18 ο αιώνα, αναφέρει πως «έδωσε τη δυνατότητα αλλαγής των σεντονιών του κρεβατιού δύο φορές την εβδομάδα αντί για μία», όπως έχει δηλώσει η Αμερικανίδα φεμινίστρια, Μπέτι Φρίνταν.

Παρόλο που αρχικά οι μηχανές ήταν αναξιόπιστες, η τεχνολογία εξελίχθηκε τόσο γρήγορα, ώστε τώρα να υπάρχει η εικόνα της σούπερ γυναίκας, που χαμογελά, μακιγιάρεται και ακτινοβολεί ανάμεσα στα οικιακά σκεύη της.

ΥΓ. Της περισσεύει χρόνος για να ασχοληθεί με το ..... σιδέρωμα. Γι αυτό ο αγώνας για απόλυτη ισότητα πρέπει να συνεχιστεί.

Η ημέρα της γυναίκας πρέπει να είναι κάθε μέρα

Την 8η Μαρτίου 1857 (όταν εργαζόμενες στη Νέα Υόρκη έκαναν απεργία για ίση αμοιβή με τους άντρες και η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα), οφείλουμε να την υπενθυμίζουμε .......όχι σε επετείους....... αλλά συχνότερα. Αντ' αυτού βαυκαλιζόμαστε με κενολογίες του τύπου «η ημέρα εκείνη άνοιξε το δρόμο για την εξίσωση των μισθών», όταν 152 χρόνια μετά αυτός ο δρόμος παραμένει ακόμα υπό κατασκευή - οι γυναίκες και στην πεφωτισμένη Ευρώπη λαμβάνουν 17% λιγότερο μισθό από τους άντρες (στην Ελλάδα, 21% λιγότερο). Μπορεί οι γυναίκες να μη βιώνουν πλέον σχέσεις υποτέλειας με το άλλο φύλο, κοινωνικές απαγορεύσεις, όμως η έξοδος στην αγορά εργασίας δεν στέφθηκε με την πολυπόθητη ισότητα, οι κατακτήσεις τους δεν μείωσαν και κοινωνικά το οδυνηρό μοίρασμα αρμοδιοτήτων με το "ισχυρό φύλο" ανάμεσα στη δουλειά και το σπίτι,...... οι ελεύθερες επαγγελματικές σχέσεις έφεραν νέους καταναγκασμούς.

Το «δεύτερο φύλο» απελευθερώθηκε, έπαψε να ζει αποκλεισμένο από την ιστορία στο σπίτι. Οι γυναίκες αρνήθηκαν και ξαναγάπησαν το σώμα τους, τη μητρότητα, μετέτρεψαν το ζευγάρι σε τόπο σκέψης, ......... Στο μεταξύ κύλησε νερό στ’ αυλάκι. Επήλθε το τέλος της κυριαρχίας του γάμου, παρακμή της διπλής ηθικής, μαζική είσοδος στην εργασία, υπογεννητικότητα, υπερπροστασία των παιδιών... Πολλές μάχες χάθηκαν, περισσότερες κερδήθηκαν, μαζί όμως πλάστηκε ο «μύθος της εξίσωσης», που δεν ερμηνεύει την κόπωση, τη σύγχυση, τη δυστυχία πολλών σημερινών γυναικών.

Ωστόσο οι νευρώσεις, η μοναξιά, το άγχος, τα διλήμματα δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της ανισότητας, αλλά και της σύνθλιψης, της υποβάθμισης και των δύο φύλων σε μια κοινωνία που δεν έχει λύσει βασικά προβλήματα ελευθερίας, συνοχής, δημοκρατίας, δικαιοσύνης.

Οι επέτειοι υπακούουν στην Δυτική λογική που θέλει τη φύση σε αντιπαράθεση με τον πολιτισμό και τα δύο φύλα σε αντιθετικούς πόλους. Και ο φεμινισμός στηρίχθηκε (αναγκαστικά) στην αντίληψη ότι τα νοήμονα όντα χωρίζονται σε δυο ξεκάθαρες ομάδες (άντρες - γυναίκες).

Γυναίκα, άντρας, πολίτης-άτομο. Πρέπει να παλέψουν σκληρά για την ποιότητα και τη συνοχή της ζωής τους. Πρέπει να δουν ο ένας τον άλλον στα μάτια και να καταλάβουν τα πάντα...........