Η παγκόσμια οικονομία ζει εδώ και δεκαετίες με βάση τον κανόνα του δολαρίου, γεγονός που επέτρεψε στις ΗΠΑ να συσσωρεύσουν «ελλείμματα χωρίς δάκρυα», αλλά κανείς δεν ζητά την επιστροφή στον κανόνα του χρυσού.
ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την κρίση
Όλα θα πάνε καλά στις αρχές Απριλίου, στο Λονδίνο, στη σύνοδο G20. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, μαζί με τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών, θα φορέσουν ένα πλατύ χαμόγελο στην αναμνηστική φωτογραφία, διαβεβαιώνοντας ότι είναι ενωμένοι μπροστά στην κρίση. Όλοι ξέρουν ότι η δημοσιοποίηση οποιασδήποτε διαφωνίας θα θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη. Αντιμέτωπος στη χώρα του με τον κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης, κανείς ηγέτης δεν θα ρισκάρει να κάνει το λάθος. Τα προσχήματα λοιπόν θα σωθούν.
Ενας λόγος ακόμη να είμαστε αισιόδοξοι, γράφει ο Πιερ-Αντουάν Ντελομέ στη «Monde», είναι ότι η G20 δεν πρόκειται να ασχοληθεί με επίμαχα ζητήματα. Η οργάνωση του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος, για παράδειγμα, δεν βρίσκεται καν στην ημερήσια διάταξη. Περίεργη παράλειψη για μια σύνοδο που ο Νικολά Σαρκοζί έχει χαρακτηρίσει «νέο Μπρέτον Γουντς»: η επανίδρυση του ΔΝΣ βρισκόταν στην καρδιά των συμφωνιών του Ιουλίου του 1944.
Περίεργη παράλειψη, αν λάβει κανείς υπόψη τη νομισματική σύγχυση που επικρατεί αυτή τη στιγμή. Τα νομίσματα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης έχουν αποσυντονιστεί, το γεν έχει απογειωθεί, η λίρα έχει βυθιστεί, το δολάριο είναι μετέωρο και οι Κινέζοι διατηρούν το γιουάν υποτιμημένο. Οσο για την Ελβετία, παραβιάζοντας τις ειρηνικές της παραδόσεις, εξαπέλυσε ένα νομισματικό πόλεμο λαμβάνοντας μέτρα για τη διολίσθηση του φράγκου.
Περίεργη παράλειψη, τέλος, όταν όλοι γνωρίζουν ότι ο καπιταλισμός «πονάει» στο νόμισμά του. Η παγκόσμια οικονομία ζει εδώ και δεκαετίες με βάση τον κανόνα του δολαρίου, γεγονός που επέτρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες να συσσωρεύσουν ελλείμματα και χρέη. Αν οι ΗΠΑ δεν κατείχαν το νόμισμα αναφοράς (στη σύνθεση των αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών, στην αγορά πετρελαίου και μετάλλων, στο παγκόσμιο εμπόριο), δεν θα μπορούσαν να ζουν όλο αυτό το διάστημα πάνω από τις δυνατότητές τους και δεν θα είχαν απορροφήσει τα τρία τέταρτα των παγκοσμίων αποταμιεύσεων. Αν δεν είχαν αυτό το «εξωφρενικό προνόμιο», όπως είπε κάποτε ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, δεν θα φορτώνονταν τόσο εύκολα με όλα αυτά τα «ελλείμματα χωρίς δάκρυα».
Δύο γάλλοι οικονομολόγοι, ο Εντουάρ Ισόν και ο Νορμάν Παλμά, υπολόγισαν ότι το συνολικό έλλειμμα του αμερικανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από το 1972 ως το τέλος του 2007 φτάνει τα 8,38 τρισεκατομμύρια δολάρια. «Είναι σαν να είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στα χέρια τους τη φιλοσοφική λίθο», εξηγούν.
Οποιαδήποτε άλλη χώρα, με ένα τέτοιο έλλειμμα, θα είχε χρεοκοπήσει. Οχι όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες με το πράσινο χαρτονόμισμά τους που όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη, από την Αφρική μέχρι τη Ρωσία και την Ασία, θα ήθελαν να διαθέτουν.
«Πρόκειται για ξέπλυμα χρήματος», έγραψε χαρακτηριστικά μια μέρα ο Τόμας Φρίντμαν στους «Νew Υork Τimes». «Δανειζόμαστε χρήμα από την Κίνα για να το στείλουμε στη Σαουδική Αραβία, φροντίζοντας στο μεταξύ να γεμίσουμε τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων μας».
Να όμως που κάτι φαίνεται να αλλάζει. Με την κρίση των subprimes, με την κατάρρευση των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών της Wall Street, με τη δημιουργία του ευρώ και με την απογείωση της Κίνας, υπάρχει η αίσθηση ότι η περίοδος του κανόνα του δολαρίου φτάνει στο τέλος της. Τα «ελλείμματα χωρίς δάκρυα» δεν υπάρχουν πια. Για την ακρίβεια, έχουμε πάντα ελλείμματα, αλλά πλέον έχουμε και δάκρυα. Τα δάκρυα εκατομμυρίων Αμερικανών που έχασαν τη δουλειά τους.
Σε μια συνέντευξη Τύπου που έμεινε στην ιστορία, στις 4 Φεβρουαρίου 1965, ο στρατηγός ντε Γκωλ είχε διαμαρτυρηθεί για το σύστημα που επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να χρεώνονται δωρεάν. «Αυτή η μονομερής ευκολία αφήνει να εννοηθεί ότι το δολάριο είναι μια αντικειμενική και διεθνής μονάδα, ενώ στην πραγματικότητα ανήκει σε μια χώρα», είχε τονίσει.
Οι δηλώσεις εκείνες του ντε Γκωλ είχαν τότε ερμηνευτεί ως το ξέσπασμα ενός ηλικιωμένου ανθρώπου, που είχε ξεπεραστεί από τις οικονομικές εξελίξεις.
Ιδιαίτερα, μάλιστα, καθώς ο Γάλλος στρατηγός είχε ζητήσει τότε την επιστροφή στον κανόνα του χρυσού, «που δεν αλλάζει χαρακτήρα και δεν έχει εθνικότητα».
Η σύνοδος G20 θα επιδιώξει την ανοικοδόμηση του παγκοσμίου χρηματοπιστωτικού συστήματος χωρίς να αλλάξει σε τίποτα το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα. Ο Σαρκοζί θα μπορούσε να γίνει στο Λονδίνο ο εκπρόσωπος όλων εκείνων που θέλουν να γυρίσει οριστικά η σελίδα του κανόνα του δολαρίου. Oμως ο Σαρκοζί δεν είναι ντε Γκωλ.
Αναρτήσεις
